مسجد از همان آغاز علاوه بر اينكه به عنوان جايگاه اصلي اجتماع مومنين براي اداي فرايض ديني مورد استفاده بود، كانون فعاليتهاي اساسي نهضت جهاني اسلام نيز به شمار مي رفت و در واقع پايه هاي حكومت اسلامي در اين مكان بنيانگذاري شد.

مسجد قبا را مي توان اولين مسجد جامع مسلمين ناميد كه در حقيقت كليه مسلمانان مدينه (مهاجران و انصار) در ساختن آن شركت داشتند. آنچه مورخين درتاريخ اسلام نوشته اند، اين است كه زمين مسجد قبا بوسيله حضرت محمد(صلي الله عليه وآله وسلم) خريداري شد و در مدت بيست روز از بامداد تا شامگاه حضرت محمد(صلي الله عليه وآله وسلم) به اتفاق ديگران آن را به اتمام رساندند. اولين مرتبه كه مسلمين در قباء نماز جماعت خواندند روز جمعه بود. [1] .