مستحب است انسان مدتي طولاني در مسجد بماند و از شتاب براي بيرون رفتن از مسجد پرهيز كند. مؤمن اين كار را از سر عشق و محبتي كه به مسجد دارد انجام مي دهد؛ او مسجد را از آن رو كه خانه ي خداست دوست دارد و بدان مهر مي ورزد. از همين رو در حديث معراج آمده است:

«نشان دوستي خدا آن است كه بنده، مسجد را خانه ي خويش قرار دهد.» [1] .

مسجد را خانه قرار دادن يعني بسيار به مسجد رفت و آمد كردن و زياد در آن جا ماندن.

كسي كه پس از انجام نماز همچنان در مسجد مي ماند، ميهمان و زاير خداست. بي گمان خداوند ميهمان و زاير خويش را مورد لطف و مرحمت خاص قرار مي دهد. در سفارش هاي پيامبر صلي الله عليه و آله به ابوذر آمد است:

«اي ابوذر، خداوند تا زماني كه در مسجد نشسته اي در برابر هر لحظه، درجه اي در بهشت به تو مي بخشد. فرشتگان نيز بر تو درود مي فرستند و در برابر هر نفس، ده حسنه دريافت مي كني و ده گناه از تو زدوده مي شود.» [2] .

در جانب مقابل، شتاب براي خروج از مسجد نكوهيده است. از روايات استفاده مي شود كه اين كار باعث فقر و تنگدستي مي شود. [3] .

البته ترديدي نيست كه دستيابي به فضيلت هاي اقامت در خانه ي خدا از آن كساني است كه گوهر ارزشمند اقامت در خانه ي دوست را به گناه و معصيت آلوده نكنند.



[ صفحه 122]



كسي كه در خانه ي خدا گناه مي كند، نه تنها در خور لطف و كرمي نيست؛ كه خشم خداي را برانگيخته؛ چه او در محضر و محفل خاص خدا به گناه و سركشي دست يازيده است. از اين رو پيامبر - كه درود خداوند بر او باد - فرمود:

«نشستن در مسجد به انتظار بر پايي نماز، عبادت است؛ البته تا آنگاه كه حدثي سر نزند. پرسيده شد: اي پيامبر خدا! مقصود از «حدث» چيست؟ فرمود: غيبت كردن.» [4] .

گر چه در اين حديث نام غيبت به ميان آمده، ولي هر گناه ديگري نيز نشستن در مسجد را كه عبادت است بي ارزش مي سازد. از اين رو پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود:

«زورگويي و سخنان ظالمانه در مسجد، كارهاي نيك انسان را تباه مي كند؛ آن گونه كه چهار پا علف را مي بلعد.» [5] .

بايد يادآور شد رواياتي كه مسلمانان را به اقامت طولاني در مسجد تشويق مي كند، هرگز مجوز گذران بيهوده ي عمر و اتلاف اين سرمايه ي گرانبها نيست؛ اين گونه روايات به ما مي آموزد كه در مسجد كه خانه ي تقوا و پارسايي است به نماز و ذكر و عبادت و دعا و دانش اندوزي مشغول باشيم؛ نه اين كه عمر عزيز را به رايگان از كف بدهيم. اين سخن پيامبر صلي الله عليه و آله است كه به ابوذر فرمود:

«هر نشستني در مسجد، لغو و بيهوده است. مگر اقامت سه دسته: آنان كه پس از نماز به تلاوت قرآن مي پردازند؛ آنان كه سرگرم ياد خدايند و آنان كه در حال تحصيل علم و دانشند.» [6] .



[ صفحه 125]