آنچه تاكنون گفته شد مواردي بود كه در روايات و سيره ي عملي معصومان عليهم السلام به طور صريح يا غير صريح بيان شده بود.

بايد يادآور شد كه اسلام از هر گونه نوآوري و خلاقيتي كه در ساخت مساجد صورت گيرد، استقبال مي كند. استفاده از طراحي هاي نو در ساخت و ساز مساجد



[ صفحه 98]



نه تنها نكوهيده نيست كه پسنديده است. زيرا چنانكه گذشت پيامبر صلي الله عليه و آله مسلمانان را فرمان مي داد تا مساجد را نيكو بسازند. اين فرمان پيامبر صلي الله عليه و آله يك اصل مهم در ساخت و ساز مسجد در هر شرايطي است. بديهي است نيكوسازي با توجه به شرايط و اوضاع و احوال مختلف، متفاوت خواهد بود.

مهم اين است كه نوآوري ها برخاسته از روح فرهنگ اصيل اسلامي و همگون با جايگاه والاي مسجد و رسالت هاي مهم آن باشد.

از اين رو پيش بيني مواردي مانند اطاق مناسب براي خادم مسجد، پاشويي، حمام، كفش كني، شبستان زنانه، شبستان اضطراري براي بهره برداري در هنگامي كه در شبستان اصلي، مراسم برگزار مي شود، انبار براي وسايل مسجد و حتي مكاني براي سكونت غريبان و تازه واردان به شهر همگي از اموري است كه مورد تأييد شريعت اسلامي است؛ زيرا درباره ي موارد ياد شده نه تنها منعي صورت نگرفته، بلكه عقل و ذوق سليم آن را مي پسندد. ضمن اين كه موارد ياد شده و مانند آن هر كدام به گونه اي مايه ي گرمي و رونق هر چه بيشتر مسجد مي شود و از اين رو مي توان آن را گامي در راستاي عمران و آباداني خانه ي خدا به شمار آورد.



[ صفحه 101]