امروزه معمولا مكان هاي عمومي را متناسب با ميزان جمعيتي كه از آن بهره برداري مي كند، مي سازند. طبيعي است كه در اين زمينه، تنها به شرايط و اوضاع كنوني توجه نمي شود؛ بلكه عواملي مانند طول عمر بنا، ميزان رشد جمعيت و... نيز مورد توجه قرار مي گيرد. يعني در حقيقت يك مكان عمومي با يك محاسبه ي علمي و همه جانبه با توجه به حال و آينده پايه ريزي مي شود. اگر چه معمولا ميزان امكانات موجود نيز يك عامل تعيين كننده است.

مراعات اين اصل در مسجد سازي يك ضرورت است. روزي پيامبر صلي الله عليه و آله بر گروهي كه مشغول ساختن مسجدي بودند، عبور كرد. فرمود: مسجد را وسيع و جادار بسازيد و آن را از جمعيت پر كنيد. آنان به فرمان پيامبر صلي الله عليه و آله مسجد را وسيع ساختند. [1] .

از سوي ديگر ساختن مساجد بسيار بزرگ و نامتناسب با جمعيت محل و يا ساختن مساجد متعدد براي مناطق كم جمعيت نيز لطفي ندارد و نوعي به هدر دادن امكانات به شمار مي آيد؛ زيرا هدف از ساختن مسجد، در نهايت بهره برداري از آن است. ضمن اين كه نگهداري چنين مساجدي، دشواري هايي را نيز همراه دارد.

در سخنان پيشوايان دين از ساختن هر بنا و ساختماني كه بيش از اندازه ي نياز باشد، نهي شده است. در روايتي از امام صادق عليه السلام آمده است:

«هر بنايي كه بيش از نياز باشد، در روز قيامت باري بر دوش صاحب آن خواهد بود.» [2] .



[ صفحه 85]



گرچه اين گونه روايات بيشتر ناظر به خانه هاي شخصي است؛ ولي مي توان آن را در ساخت و ساز مسجد نيز جاري دانست. به علاوه هرگاه به ساختماني نياز نباشد، هيچ دليل عقلي و منطقي وجود ندارد كه وقت و سرمايه ي خود را در راه ساخت و ساز آن به هدر دهيم.