از مسائلي كه درباره ي ارزش ايمان مطرح است اين است كه آيا ايمان چه دخالتي در قبولي اعمال مي تواند داشته باشد؟

قبلا در ضمن نقل دلائل كساني كه مي گويند اعمال خير كفار، مقبول درگاه خداست گفتيم كه آنها مي گويند: چون حسن و قبح و نيك و بد عمل، ذاتي است، عمل نيك، چه از مؤمن باشد يا از كافر، ماهيتش نيك است و قهرا بايد مورد قبول حق تعالي واقع گردد؛ زيرا خوب از هر كس خوب است و بد از هر كس بد است و نسبت خداي متعال هم با همه ي بندگان يكي است.

اكنون مي گوييم آنچه در استدلال مذكور آورده شده است صحيح است ولي يك مطلب اساسي، اينجا مورد غفلت قرار گرفته است و ما براي بيان آن ناچاريم يكي ديگر از اصطلاحات فن اصول را بيان كنيم و آن اصطلاح اين است كه حسن و قبح بر دو گونه است: فعلي و فاعلي.



[ صفحه 247]