بپاداشتن نماز آنست كه حق نماز ادا شود، يعني نماز به صورت يك پيكر بي روح انجام نگردد؛ بلكه نمازي باشد كه واقعا بنده را متوجه خالق و آفريننده خويش



[ صفحه 172]



سازد. و اين است معني ذكرالله كه در آيه شريفه 14 سوره «طه» بدان اشاره شده: «اَقِمِ الصَّلوةَ لِذِكْري».

ياد خدا بودن مساوي است با فراموش كردن غيرخدا، اگر انسان ولو مدت كوتاهي با خدا در راز و نياز باشد و از او استمداد جويد؛ و او را ثنا گويد؛ او را به الله بودن، رب بودن، رحمان بودن، رحيم بودن، احد بودن، صمد بودن، «لم يلد و لم يولد و لم يكن له كفوا احد» بودن، توصيف كند، عاليترين تأثيرها در نفس او گذاشته مي شود، و روح انسان آنچنان ساخته مي شود كه مذهب اسلام مي خواهد. [1] .