علي عليه السلام در مورد يكي از شرايط توبه مي فرمايند: به اين بدن كه اينهمه لذت معصيت را چشيده است، رنج طاعت را بچشان، از نازك نارنجي بودن بيرون بيا، با نازك نارنجي گري آدم بنده ي خدا نمي شود، اصلا انسان نمي شود، آدم نازك نارنجي انسان نيست. روزه مي گيري سخت است، مخصوصا چون سخت است بگير، شب ميخواهي تا صبح احيا بگيري برايت سخت است، مخصوصا چون سخت است اين كار را بكن، يك مدتي هم بخودت رنج بده، بخودت سختي بده، خودت را تأديب كن. [1] .

خاصيت كار نيك، نيرو دادن است، انسان وقتي كار نيكي ميكند، مثل اين است كه خوب تغذيه شده باشد، يا يك آمپول خيلي مقوي به او تزريق كرده باشند. اما انسان وقتي گناه مي كند، مثل اين است كه يك بار هم به او داده باشند كه اين بار، همان راه رفتن عادي را برايش مشكل كرده است. [2] .

خاصيت گناه اين است كه روح انسان را سنگين مي كند، يعني نيرو را از انسان



[ صفحه 110]



مي گيرد. انسان به حالت آدمي در مي آيد كه وقتي راه مي رود، يك بار سنگيني هم توي كوله بار خود دارد. برعكس، طاعت به انسان نيرو مي دهد:

«وَ اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلوةِ وَ اِنَّها لَكَبيرَةٌ اِلاّ عَلَي الْخاشِعينَ». [3] .