در برنامه ي اسلام، پاره اي دستورهاست كه عمل به آنها شرط تكامل روحي و معنوي است. بديهي است يك نفر غيرمسلمان هر اندازه بي نظر و بي تعصب و خالي از عناد باشد، به واسطه ي محروميّت از استفاده از برنامه ي كامل انسانيت، از مزاياي آن محروم خواهد ماند.

اينچنين شخصي طبعا از عباداتي عظيم مانند نمازهاي پنجگانه و روزه ي ماه رمضان و حج خانه ي خدا محروم مي ماند. مثل او مثل كسي است كه بدون برنامه ي كشاورزي بذري بپاشد؛ هرگز محصولي را كه چنين كسي به دست مي آورد مانند محصول كسي كه طبق برنامه ي صحيح و جامعي زمين را شخم مي زند و در وقت مناسب بذر مي پاشد و در هنگام وجين كردن وجين مي كند و خلاصه تمام اقدامات لازم فني و علمي را انجام ميدهد نخواهد بود. [1] .

غير مسلماناني كه به خدا و آخرت ايمان دارند و عمل خير به قصد تقرب به



[ صفحه 64]



خداوند انجام مي دهند، به موجب اين كه از نعمت اسلام بي بهره اند طبعا از مزاياي استفاده از اين برنامه ي الهي محروم مي مانند؛ از اعمال خير آنها آن اندازه مقبول است كه با برنامه ي الهي اسلام منطبق است؛ مانند انواع احسانها و خدمتها به خلق خدا. اما عبادات مجعوله كه اساسي ندارد طبعاً نامقبول است و يك سلسله محروميتها كه از دستنارسي به برنامه ي كامل ناشي مي شود شامل حال آنها مي گردد. [2] .