مي فرمايد: بهترين نمازها به جماعت، بر پا داشته مي شوند و در اهميت اقامه ي جماعت، همين بس كه پيامبر عظيم الشأن اسلام (صلي الله عليه وآله وسلم) فرمود: «فرشته ي وحي، آن قدر مرا بدان سفارش نمود كه گمان كردم نماز بدون جماعت پذيرفتني نيست.» [1] .

مي گويم: لزوم اين كار در چيست؟

- همين سؤال را «ابن سينا» از «ابوسعيد» پرسيد و جواب شنيد كه مثل جماعت، مثل مصابيح رخشنده اي است كه در كنار هم، جايي تاريك را روشني بخشيده اند و اگر يك يا چند تا از آن ها به دليلي كم سو و يا خاموش شوند، به واسطه ي فروزندگي و نورانيت ديگر چراغ ها فضا، نوراني باقي



[ صفحه 118]



مي ماند؛ در حالي كه اگر يك چراغ در آن جا مي بود و آن يك نيز به خاموشي مي گراييد، ظلمت، حاكم مي شد. [2] .

- مزيت نماز جماعت، بر فرادا در چيست؟

- در وجوه متعدد؛ از جمله اين كه ثواب مترتب به جماعت نسبت، به فرادا قابل مقايسه نيست؛ چنان كه در حديث مي خوانيم ثواب مندي نماز جماعتي كه ده نفر در آن شركت جسته اند، به قدري چشم افسا است كه اگر تمام درياها مركب، تمام درختان، قلم و جميع انسان ها و جن ها و ملائكه، نويسنده شوند، كتابت ارزش و ثواب يك ركعت از آن نيز ميسور نيست؛ هم چنين اگر فردي ممتاز در بين جماعت باشد، ديگران نيز از عنايات قدسيه اي كه بر نماز او مترتب است، بهره مند مي گردند؛ ضمن آن كه مواردي از قبيل شك در تعداد ركعات و نبود حضور قلب و مانند آن نمازگزاران را تهديد نمي نمايد؛ ادعيه، زودتر و بهتر در معرض اجابت قرار مي گيرند، مؤمنين از حال يك ديگر و از اوضاع و احوال دارالاسلام، اطلاع مي يابند، تفرقه، رنگ مي بازد، رايحه ي معنويت، فراگير مي شود و موارد بسياري از اين دست.

- آيا آگاهي نسبت به همين بركات عديده است كه دلدادگي حيرت انگيز نمازگزاران برتر، به اقامه ي جماعت را، موجب شده است؟

- آري.



[ صفحه 119]



حكايت



آن يكي مي رفت، در مسجد، درون

مردم از مسجد، همي آمد، برون



گشت پرسان كه جماعت را، چه بود

كه ز مسجد، مي برون آيند، زود؟



آن يكي گفتش، كه پيغمبر، نماز

با جماعت كرد و، فارغ شد، ز راز



تو كجا در مي روي، اي مرد خام؟!

چونك پيغمبر، بدادست السلام



گفت آه و دود، از آن آه، شد برون

آه او، مي داد از دل، بوي خون



آن يكي از جمع گفت اين آه را

تو، به من ده و آن نماز من، تو را



گفت دادم آه و، پذرفتم نماز

او، ستد آن آه را، با صد نياز



شب به خواب اندر، بگفتش هاتفي

كه خريدي، آب حيوان و، شفي



حرمت اين اختيار و، اين دخول

شد نماز جمله ي خلقان، قبول [3] .



حاتم اصم مي گويد: «روزي نماز جماعت از من فوت شد و تنها يك نفر مرا تعزيت گفت؛ آن هم «اسحاق بخاري» و اگر فرزندم از دست مي رفت، بيش از 10 هزار نفر به تسليت و تعزيت من مي آمدند؛ زيرا مصيبت دين در نظر مردم از مصيبت دنيا سبك تر است.» [4] .

مي پرسم: اگر نمازگزاران برتر به مسجد و جماعت، دسترسي نداشته باشند، چه مي كنند؟

مي فرمايد: در سراي خويش و با همسر و فرزندان، اقامه ي جماعت مي نمايند.

- و در نبود يا معذور بودن آنان؟

- نماز فراداي شان ارزش جماعت دارد؛ چنانكه در حديثي آمده است،



[ صفحه 120]



«نيت المؤمن خير من عمله» و در حديث ديگري مي خوانيم كه: «المؤمن وحده جماعة.» [5] .