مي فرمايد: يكي ديگر از مقدمات نماز كه در صلاة مصلين- به ويژه نمازگزاران برتر- از فراز پايگي خاصي، بهره مند است و سهمي در گنجيدن نماز ايشان در زمره ي بهترين ها را بر عهده دارد، مقوله ي «لباس» است؛ امري



[ صفحه 42]



كه خداي تعالي، آدمي را به داشتن آن، كرامت بخشيده و ظاهر و باطني بر آن مترتب فرموده است.

- مراد از لباس ظاهر چيست؟

- وسيله و ابزار پوشاندن بدن و حفظ كننده ي آن از گرما و سرما و افزار لازم جهت اداء فرائض و واجبات؛ كه ضروري است از شروط بر شمرده شده در رسائل شريف عمليه، بهره مند باشد.

- و مراد از لباس باطن؟

- جامه ي تقوي و پوشاك ايمان كه طبق روايات؛ زيباترين و با بركت ترين لباس ها هستند.

- پس مراد از لباس در عبارت نوراني «اللهم البسني لباس التقوي و جنبني الردي» بايد قسم اخير از پوشاك باشد؟

- آري، قسم اخير است كه آدمي را از برهنگي روز قيامت نيز ايمن مي سازد.

- گستردگي دامنه ي ابتلاء مردمان به اين عذاب (برهنگي روز قيامت) تا چه حد است؟

- تا آن جا كه حضرات معصومين (ع) در سخنان و گفتارهاي تعليمي و هدايتگر خويش از آن به خداي تعالي پناه برده اند.

حكايت

آورده اند كه چون سيده ي زنان دنيا بي بي فاطمه ي زهرا (سلام الله عليها) دريافت كه روز حشر، مردمان را لباس و پوششي نخواهد بود، زانوي غم در بغل بگرفت و سخت بگريست و اين وضع ادامه داشت تا آن كه خداي



[ صفحه 43]



تعالي، جبرئيل را به سوي رحمت عالميان (صلي الله عليه وآله وسلم)، گسيل داشت تا فاطمه را بگويد: چون وي از پروردگار خود، شرم نمود، خدا نيز از او شرم كرد و اراده فرمود كه روز حشر فاطمه (س) را با دو حله از نور بپوشاند.

علي (عليه السلام)- چون از اين مطلب، آگاهي يافت- فاطمه را فرمود: در مورد من چيزي نپرسيدي؟

فرمود: پرسيدم و شنيدم كه حضرتت نزد خدا، فراز پايه تر و عالي جاه تر از آن است كه در روز قيامت برهنه باشد!

- بهترين لباس براي نمازگزاران چه جامه اي است؟

- لباس ظاهر و باطن كه «تو را از ياد خدا به خود مشغول نسازد، بلكه به شكر و ذكر و طاعت او نزديك نمايد و تو را به عجب، ريا، خود آرايي، مفاخره و تكبر نكشاند كه اين امور از آفات دين و موجب سنگدلي و قساوت قلب است. [1] » و نيز جامه اي كه لباس شهرت نباشد.

- پوشاك ياد شده، چه جامه اي است؟

- لباسي كه فرد، از سر ريا و بدان اميد كه به زهد، بي اعتنايي به دنيا و مانند آن، شهره ي خاص و عام شود، در بر كند.

- هنگام پوشيدن لباس، چه را مي بايست در نظر آورد؟

- پوشيده بودن گناهانت را در نظر آور و باطن خود را به راستي و صداقت بپوشان؛ هم چنان كه ظاهرت را به جامه مي پوشاني و پيوسته مي بايست باطنت را در پوشش خوف و ترس و ظاهرت در پوشش بندگي و طاعت باشد و در فضل و عنايت حضرت حق تعالي، تأمل نما كه چگونه با آفرينش



[ صفحه 44]



اسباب لباس، وسيله ي پوشش عورات ظاهري را فراهم نمود و با گشودن باب توبه و انابه، راه را براي پوشانيدن عورات باطني- كه گناهان و اخلاق سوء باشد- باز كرد و هيچ گاه كسي را رسوا مساز، در حالي كه مي داني خدا آنچه را كه بدتر از عمل او بوده، بر تو پوشيده است و خود را به عيب جويي از خويشتن مشغول دار و از آنچه به كارت نمي آيد، درگذر و برحذر باش مبادا عمرت را در عمل براي غير، از كف دهي و رأس المال خود را سرمايه ديگري سازي و خود را به هلاك افكني. [2] .

- لباس نمازگزار، فاخر باشد بهتر است يا خشن؟

- در اين زمينه اقوال گوناگون است.

- چگونه؟

- گفته اند كه جامه ي مصلي، روا است كه فاخر باشد؛ از آن جهت كه خداي تعالي زيباست و زيبايي را دوست دارد.

حكايت

آورده اند كه نور ديده ي پيغمبر خدا، حسن مجتبي (عليه آلاف التحية و الثنا) هنگام برپا داشتن ذكر حضرت حق (جل و علا) نيكوترين و زيباترين لباس هاي خويش را در بر مي فرمود و چون به حضرتش عرضه مي داشتند چرا چنين مي فرمايي؟ مي فرمود: «ان الله جميل و يحب الجمال، فالتجمل لربي و هو يقول خذوا زينتكم عند كل مسجد.»؛ يعني خداي تعالي زيبا است و زيبايي را دوست دارد؛ پس من جامه ي زيبايم را براي خدا مي پوشم كه



[ صفحه 45]



فرموده است: هنگام رفتن به مسجد، زينت خود را برگيريد!

- علت استحباب و نيز فلسفه ي پوشيدن لباس خشن، در نماز چيست؟

- اظهار تواضع و فروتني در پيشگاه ذات اقدس ربوبي است.

- آيا نبود وحدت رويه ميان اوليا و بزرگان دين، در زمينه ي كيفيت پوشاك، از جمله جامه ي عبادت تابع شرايط اقتصادي دارالاسلام نيز بوده است؟

- آري، چنان كه وضع كيفي البسه ي ايشان در زمان رفاه مسلمانان، با گاه تنگي و عسرت آنان يكسان نبوده است؛ به عبارت بهتر آن ها ضمن مراعات ساده زيستي و قناعت، هر وقت اوضاع اقتصادي جامعه ي اسلامي را مناسب و رو به گسترش و پيشرفت يافته اند، جامه ي بهتري را براي عبادت و راز و نياز با حضرت جهان آفرين (جل جلاله) اختصاص داده اند.

به عنوان آخرين سؤال در اين باب مي پرسم: آيا نمازانديشان را لباس جداگانه اي براي عبادت و تهجد است؟

- در اغلب موارد، آري؛ چه آنان در حالي كه خود را همراه در محضر قدس ربوبي مي يابند و لباس مي پوشند كه مناسب برپايي فرائض است؛ اما بهترين و مناسب ترين جامه را براي عبادت در نظر مي گيرند و اين تأسي به نمازگزاران اسوه (ع) كه قداست جامه ي طاعت و تهجدشان برتر از فهم و پندار است مي باشد.

حكايت

آورده اند شاعر ولايتمدار و شيرين گفتار، «دعبل خزاعي» (عليه الرحمه) چون به زيارت حضرت ثامن الحجج (عليه السلام) مشرف شد و سروده اي



[ صفحه 46]



را در منقبت اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم السلام) قرائت كرد، در معرض دريافت صله و پاداش از دست مبارك آن امام همام (ع) واقع شد. چون چنين ديد، به حضرت عرضه داشت كه لباسي از البسه ي خويش را به او مرحمت فرمايد. امام (ع) پذيرفت و جامه اي را كه در آن هزار شب و هر شب هزار ركعت نماز، بر پاي داشته بود، به وي ارزاني داشت [3] .



زهي، دعبل! بر اين بخت رفيعت

بر اين جاه و، مقام بس منيعت



تو را، داني چه اعطا كرد، مولا؟

لباسي كه در آن، خوانده، خدا را



لباسي كه معطر از نماز است

رداي سبط سلطاني حجاز است



لباسي كه بود خاص مناجات

بود طالع، از آن، مهر اشارات [4] .