انسان در حال سجده ي نخستين، يادآور مي شود كه اصلش از خاك است (منها خلقناكم...) و در حال سر برداشتن، آفرينش خود را از آن و نشو و نما نمودن در دنيا را يادآور شود و در سجده دوم، رحلت از دنيا و بازگشت به خاك را متذكر شود كه: (... و فيها نعيدكم...) و در حال سر برداشتن از سجده ي دوم متذكر قيامت و اهوال آن گردد كه (... و منها نخرجكم تارة أخري) [1] بار ديگر شما را از اين خاك برمي انگيزيم.

در اين حال انسان بايد از گناهانش ترسناك باشد و از اين كه حسناتش رد گردد و پذيرفته نشود، بيمناك باشد، از كار خود مأيوس باشد؛ ولي به فضل و سعه ي رحمت حق، اميدوار كه او را فضلي عميم (لطفي عمومي) است، پس متمسك شود به حصن محكم الهي كه كلمه ي توحيد است و بگويد:

«اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريك له».