پس از تحصيل مقدمات نماز به كيفيتي كه ذكر شد، به افعال نماز شروع مي كند كه نخستين آنها قيام است. بايد نمازگزار يادآور شود كه در حضور سلطان عظيمي ايستاده كه بر باطنش كاملا آگاهي دارد و بر اعمال جوارح و جوانحش مطلع است، با كمال خضوع و خشوع بايستد؛ چون ايستادن بنده ي



[ صفحه 86]



گريزپا در برابر مولاي خود.

هرگاه قلب خاشع شد، جوارح هم خاضع خواهد گرديد، پس چشم را نبايد به غير از جاي سجده قرار دهد (جايي كه پيشاني را بر آن مي گذارد) و كف دستها را بايد بالاي زانو قرار دهد و اين آيه ي شريفه را يادآور گردد كه مي فرمايد:

«خداوندي كه تو را هنگامي كه ايستاده اي مي بيند». [1] .

در اين حال، قصد مي نمايد به عمل خودش اداي وظيفه ي بندگي كند و قرب مولايش را به دست آورد و دستورش را اجرا نمايد، با اين كارش (نماز)، فرمانش را اطاعت كند، يادآور شود كه خداوند بر بندگانش منت دارد كه اجازه شان داد او را بپرستند و با او مناجات نمايند، با اين همه طغيان و عصيان، سركشي و نافرماني كه از آنان سر مي زند، باز هم آنان را اگر بيايند مي پذيرد.

بايد فكر نمايد با كي مناجات مي نمايد؟ پس سزاوار است كه از شدت خجالت پيشاني اش عرق نمايد و اعضايش متزلزل شود.

پيش از شروع به تكبيرات، دعاي رسيده را بخواند [2] و سپس تكبير مستحب را بگويد و دعاي ديگري كه وارد شده است بخواند [3] و بعد



[ صفحه 87]



سه تكبير مستحب ديگر را با «دعاي توجه» بخواند. [4] [5] .