73 - در ارشاد القلوب است كه از امام باقر عليه السلام درباره وقت نماز شب سؤال شد. آن حضرت فرمود: «الوقت الذي جاء عن جدي رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم أنه قال: ينادي فيه منادي الله عزوجل: هل من داع فاجيبه؟ هل من مستغفر فأغفر له؟ قال السائل: و ما هو؟ قال: «الوقت الذي وعد يعقوب فيه بنيه بقوله «سوف أستغفر لكم ربي» قال: و ما هو؟ قال: «الوقت الذي قال الله فيه «والمستغفرين بالأسحار» ان صلاة الليل في آخره أفضل منها قبل ذلك، و هو وقت الاجابة، و هي هدية المؤمن الي ربه، فأحسنوا هداياكم الي ربكم، يحسن الله جوايزكم، فانه لا يواظب عليها الا مؤمن أو صديق»؛ يعني وقت نماز شب همان گونه كه رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرموده اند وقتي است كه در آن منادي پروردگار (عزوجل) ندا مي دهد: آيا دعا كننده اي هست تا اجابتش كنم؟ آيا آمرزش خواهي هست تا بيامرزمش؟ سؤال كننده پرسيد: آن چه وقت است؟ حضرت فرمود: وقتي است كه يعقوب در آن به فرزندش وعده استغفار داد، به نص قرآن كه مي فرمايد: «سوف أستغفر لكم ربي». پرسيد: آن چه وقت است: فرمود: وقتي است كه خداوند درباره آن فرموده:



[ صفحه 103]



«و المستغفرين بالأسحار». همانا نماز شب در آخر شب بهتر است از به جاي آوردن آن در اول شب. چون آن وقت، زمان استجابت دعا است و هديه مؤمن به پروردگارش مي باشد. پس هداياي خويش به سوي پروردگارتان را نيكو كنيد تا خداوند پاداش شما را نيكو سازد و همانا بر نماز شب مداومت نمي نمايد مگر مؤمن يا صديق. [1] .

74 - از امام صادق عليه السلام مروي است كه فرمود: «صل صلاة الليل متي شئت من اول الليل أو من آخره، بعد أن تصلي العشاء الآخرة، و توتر بعد صلاة الليل»؛ يعني بعد از اين كه نماز عشاء را به جا آوردي نماز شب را در اول شب يا آخر شب، هر وقت مي خواهي به جاي آور و پس از نماز شب، وتر را نيز به جاي آور. [2] .

75 - ابن أبي قرة از زراره نقل مي كند كه مردي از اميرالمؤمنين عليه السلام از وتر سؤال كرد كه آيا مي توان آن را در اول شب به جاي آورد يا نه؟ حضرت به او اجازه نفرمودند و وقتي بين دو صبح، اميرالمؤمنين عليه السلام خارج شد تا به مسجد برود، ندا داد: «أين السائل عن الوتر؟ نعم ساعات الوتر هذه»؛ يعني كجاست سؤال كننده از وتر؟ بلي حالا وقت وتر است. سپس برخاسته و وتر را به جاي آورد. [3] .

76 - ابوبصير از امام صادق عليه السلام نقل كرده كه فرمود: «اذا خشيت أن لا تقوم آخر الليل أو كانت بك علة أو أصابك برد فصل صلوتك و أوتر من أول الليل»؛ يعني هرگاه ترس اين داشتي كه آخر شب به نماز برنخيزي يا مبتلا به بيماري بودي يا سرماي هوا بر تو اثر گذاشت، در ابتداي شب نماز خود را بخوان و نافله ي وتر را به جاي آور. [4] .

77 - عبدالله بن حسن از جدش علي بن جعفر از برادرش امام موسي كاظم عليه السلام نقل مي كند كه شخصي از حضرتش درباره ي كسي كه به واسطه ي خوف از بيدار نشدن، نماز شبش



[ صفحه 104]



را پس از نماز خفتن به جاي آورد سؤال نمود. آيا اجري دارد يا بر وي قضاي آن لازم است؟ حضرت در پاسخ فرمود: «لا صلوة حتي يذهب الثلث الاول من الليل، و القضاء بالنهار أفضل من تلك الساعة»؛ يعني نمازي ندارد تا اين كه يك سوم از شب بگذرد و قضا كردن آن در روز نسبت به اول شب افضل است. [5] .

78 - عبدالرحمن بن عبدوس از علي بن محمد بن قتيبة از فضل بن شاذان نقل كرده، هنگامي كه از امام رضا عليه السلام پرسيده شد: آيا براي مسافر و مريض جائز است كه نماز شب را در اول شب به جاي آورد؟ در جواب فرمود: «لاشتغاله و ضعفه ليحرز صلاته فيستريح المريض في وقت راحته، و يشتغل المسافر بأشتغاله و ارتحاله و سفره»؛ يعني به خاطر كار و ضعف (جائز است) و به جهت اين كه نمازش را حفظ نمايد مي تواند اين كار را انجام دهد تا مريض در وقت راحتش استراحت نموده و مسافر به كار و سفرش بپردازد. [6] .

79 - امام صادق عليه السلام فرمود: «احب صلاة الليل اليهم آخر الليل»؛ يعني محبوب ترين [زمان براي] نماز شب در نظر (متقين)، آخر شب است. [7] .