44 - از امام صادق عليه السلام منقول است كه فرمود: «كل عين ساهرة يوم القيامة الا ثلاث عيون: عين سهرت في سبيل الله، و عين غضت عن محارم الله، و عين بكت من خشية الله»؛ يعني هر چشمي در روز قيامت بيدار است به استثناي 3 چشم: چشمي كه در راه خدا بيدار بماند، چشمي كه از آنچه حرام شده است، بسته ماند و چشمي كه از ترس خدا گريه كند. [1] .

45 - جعفر بن علي بن حسن از جدش حسن بن علي از عباس بن عامر از جابر از ابي عبيده ي حذاء، از أبي جعفر از امام صادق عليه السلام نقل مي كند كه فرمود: قول خداوند كه مي فرمايد: «تتجافي جنوبهم عن المضاجع» شايد پنداري كه درباره كساني است كه شب را نمي خوابند؟ گويد: گفتم خدا و رسولش و فرزند رسولش داناترند. فرمود: «لابد لهذا البدن أن تريحه حتي يخرج نفسه، فاذا خرج النفس استراح البدن، و رجع الروح، و فيه قوة علي العمل، فانما ذكرهم «تتجافي جنوبهم عن المضاجع يدعون ربهم خوفا و طمعا» أنزلت في أميرالمؤمنين عليه السلام و أتباعه من شيعتنا، ينامون في اول الليل، فاذا ذهب ثلثا الليل أو ما شاء الله فزعوا الي ربهم راغبين مرهبين طامعين فيما عنده، فذكرهم الله في كتابه، فأخبرك الله بما أعطاهم أنه أسكنهم في جواره و أدخلهم جنته و آمن خوفهم و أذهب رعبهم»؛ يعني براي بدن چاره اي نيست جز اين كه به خواب رود، تا اين كه روح از بدنش مفارقت نمايد. پس هنگامي كه نفس خارج شد بدن استراحت مي كند و روح باز مي گردد و در آن نيروي دوباره اي براي عمل ايجاد مي شود. پس به درستي كه نص شريف كه مي فرمايد: «تتجافي جنوبهم عن المضاجع يدعون ربهم خوفا



[ صفحه 91]



و طمعا» در مورد اميرالمؤمنين عليه السلام و پيروان آن حضرت از شيعيان ما نازل شده كه در اول شب خوابيده و هنگامي كه يك سوم يا آنچه خواست پروردگار است گذشت به درگاه پروردگارشان مي شتابند در حالي كه طالب و ترسان و به آنچه نزد اوست طمع مي ورزند. لذا خداوند ايشان را در كتابش ياد نموده است و پروردگار به تو اعلان نموده كه ايشان را در قرب و همسايگي خويش جاي داده و ايشان را به بهشتش وارد مي سازد و از ترس ايمنشان ساخته و وحشت را از ايشان مي برد.

گويد: گفتم فدايت شوم، اگر من در آخر شب برخيزم، چه بگويم؟ فرمود: بگو «الحمدلله رب العالمين و اله المرسلين، و الحمدلله الذي يحيي الموتي و يبعث من في القبور، فانك اذا قلتها ذهب عنك رجز الشيطان و وسواسه»؛ يعني هرگاه اين ذكر را بگويي كيد و وسوسه ي شيطان از تو دور مي شود. [2] .

46 - أبي بصير از امام صادق عليه السلام از پدرانش نقل مي كند كه رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «في الجنة غرفا يري ظاهرها من باطنها، و باطنها من ظاهرها، يسكنها من امتي من أطاب الكلام، و أطعم الطعام، و أفشي السلام، و أدام الصيام، و صلي بالليل و الناس نيام»؛ يعني در بهشت غرفه هايي است كه ظاهر آنها از باطن آنها و باطن آنها از ظاهر آنها ديده مي شود، ساكن مي شوند در آنها از امت من افرادي كه كلام پاكيزه دارند، اطعام طعام مي كنند و سلام را اظهار مي كنند و در روزه گرفتن مداومت مي نمايند و نماز شب مي خوانند در حالي كه مردم در خواب هستند. علي عليه السلام فرمود: «يا رسول الله و من يطيق هذا من امتك»؛ يعني اي رسول خدا! چه كسي از امت تو طاقت اين اعمال را دارد! حضرت رسول صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «يا علي أو ما تدري ما أطابة الكلام!؟ قال: اذا أصبح و



[ صفحه 92]



أمسي سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله، و الله اكبر عشر مرات، و اطعم الطعام نفقة الرجل علي عياله، و أما ادامة الصيام فهو أن يصوم الرجل شهر رمضان و ثلاثه أيام في كل شهر يكتب له صوم الدهر، و أما الصلوة بالليل و الناس نيام فمن صلي المغرب و العشاء الاخرة، و صلاة الغداة في المسجد في جماعة فكانما احياء الليل كله، و افشاء السلام أن لا يبخل بالسلام علي أحد من المسلمين»؛ يعني اي علي! نمي داني پاكيزه كردن كلام چيست؟ به موقع صبح و عصر «سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اكبر» را ده بار بگويد، و اطعام طعام اين است كه مرد مخارج زندگي خانواده اش را تأمين كند، و مداومت در روزه اين است كه شخص ماه رمضان، و سه روز از هر ماه را روزه بگيرد، [در اين صورت] برايش روزه ي دهر نوشته مي شود و اما نماز شب در حال خواب بودن مردم؛ هر كس نماز مغرب و عشا بخواند و نماز صبح را با جماعت در مسجد برگزار كند، مثل اين است كه همه شب را شب زنده داري كرده است و افشاي سلام اين است كه در سلام كردن به هيچ مسلماني بخل نورزد. [3] .