نماز بهترين وسيله ايست كه ميان خالق و مخلوق ارتباط برقرار مي سازد و در اثر اين ارتباط انسان به بهره هاي عظيمي نائل مي گردد از جمله آنكه روح محدود بشر از منبع فياض و پر جود الهي استفاده هاي سرشاري برده و خود را از دائره تنگ و جنبه هاي محدود حيواني و شهواني رها مي سازد و در اثر اين رهائي و نجات و در اثر اين تكامل و جهش در عوالم پاك و نوراني روحي، سير مي كند و همين تكامل روحي در زندگي بشري عاليترين آثار را به جاي مي گذارد به حدي كه انسان به كليه حقايق زندگي آن چنانكه هست توجه و بينش عميق، پيدا مي كند و حوادث و پيش آمدهاي كوچك و



[ صفحه 25]



پست، نمي توانند او را از كوره در ببرند. خوشحاليها، غصه ها، ارتقاء رتبه ها و نيل به ثروتها و هر نوع خوب و بدها هرگز نمي توانند در روحيه او انحراف و اعوجاج به وجود آورند.

آن كس كه در برابر قادر متعال و خداي توانا و قهار، پيشاني عبادت بر خاك مذلت و بندگي مي سايد و هر روز ده بار با كلمه اياك نعبد، و اياك نستعين (به تو عبادت مي كنم و از تو استمداد جويم) از درگاه او استمداد و درخواست كمك مي كند. چگونه مي تواند خود را حاضر سازد كه در مقابل ارباب دنيا و گناهگاران و ستمكاران ذليل گرداند؟ و زبان به عجز و چاپلوسي، و دست نياز به اظهار فقر و احتياج بازگشايد؟

كسي كه هر روز چندين بار كلمه «اهدنا الصراط المستقيم» بر زبان جاري مي سازد چگونه مي تواند به راه معصيت و گناه كه راه انحراف از صراط مستقيم و جاده استوار حقيقت است، گام بگذارد؟ مگر اينكه عمل او از دائره الفاظ و عبارات عبور نكرده باشد و يا به دائره معني و محتوي نگذشته باشد؟