سوره ي «حمد» داروي دردها و شفاي بيماري هاي ماست.

سوره ي حمد آغاز كننده و گشاينده ي سوره هاي قرآن است.

اين سوره، ام الكتاب است (مادر همه ي سوره هاي قرآن).

در روايتي از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم آمده است: «اين سوره درمان هر دردي است جز مرگ» و در روايت ديگري امام صادق عليه السلام مي فرمايد: «هر كه را حمد درمان نكند، چيزي درمان نخواهد كرد» [1] .

اين همه تأثير براي يك سوره ي كوتاه هفت آيه اي چرا؟

اگر مهم ترين، والاترين، اصلي ترين و اصيل ترين نياز انسان را در همه عهدها و دوران ها، نياز به راه يابي، جهت يابي، شناختن راه و رهيدن از چاه بدانيم و اگر بزرگ ترين دردها و بيماري هاي انسان امروز و هر عصري را بيماري گم كردن راه (ضلالت) به حساب آوريم، آن گاه نگاهمان به قرآن، سوره ي حمد و به شفابخشي آن، نگاه ديگري خواهد بود.

اين سوره كه در حقيقت از سوره هاي كوتاه قرآن است و قاعدتاً بايد در



[ صفحه 18]



جزء آخر و كنار سوره هاي كوتاه ديگر جاي مي گرفت مي بينيم در طليعه ي قرآن جاي گرفته و گشاينده ي همه ي سوره هاي كوچك و بزرگ قرآن شده است.

سوره ي حمد عصاره ي همه قرآن است. معارف قرآن يا به مبدأ هستي و هستي آفرين (الله) باز مي گردد، يا به هدف و مقصد و آهنگي كه هستي، رو به آن دارد (يوم الدين) و يا درباره ي تربيت و نحوه ي رفتن و رسيدن انسان از خدا به خدا و از مبدأ به مقصد است (رب) و يا درباره ي رابطه ي خداوند با مردم (الرحمن الرحيم)، و يا درباره ي اين كه به هنگام سختي ها، تنگناها، بلاها و گرفتاري ها چه بايد كرد (اياك نستعين) و يا درباره ي سرمشق گرفتن از الگوها و نمونه هاست (الذين انعمت عليهم) و يا فاصله گرفتن از گمراهان و غضب شدگان است (غير المغضوب عليهم و لاالضالين) و همه ي اينها در سوره ي حمد آمده است. براي همين، اين سوره داروي هر درد و شفاي هر بيماري است، مگر آن كه بيماري آن چنان حاد باشد كه شخص يا جامعه ي بيمار را تا حد مرگ پيش برده باشد.

حال، با اين توجه، نگاهي به سوره ي حمد مي اندازيم و تأثير شگرف اين سوره را در درمان بيماري هاي انسان امروز - كه بزرگ ترين آن ها، بيماري بحران هويت يا خود گم گشتگي انسان است [2] بررسي مي نماييم، ان شاء الله.



[ صفحه 19]