اهل بيت امام حسين عليه السلام كه نهضت عاشورا را به ثمر رساندند با خطبه ها و سخنراني هايي كه ايراد فرمودند و با افشاگري هايي كه انجام دادند و با آگاهي دادن مردم از ماهيت زشت و پليد يزيد و دستگاه او و تقبيح كارهاي آنان نقش بسياري در پشيمان كردن مردم از ياري و حمايت نكردن از امام حسين عليه السلام ايفا نمودند. به گونه اي كه پس از حادثه كربلا مردم از خواب غفلت بيدار شدند؛ اشك هاي بسياري در شهادت امام حسين عليه السلام و يارانش ريختند، بسيار شيون و ناله كردند و حسرت و ندامت ريختند، اين عده كه از عدم ياري امام عليه السلام نادم و پشيمان شده بودند و به گناه بزرگ خود آگاهي پيدا كرده بودند جهت جبران آن تصميم گرفتند از قاتلان امام انتقام بگيرند و در اين راه كشته شوند تا از معصيتي كه بدان دچار شده اند، پاك شوند. در نتيجه، نهضت توابين شكل گرفت. از اين جا معلوم مي شود كه اهل بيت عليهم السلام با افشاگري هاي خود نقش بسياري در شكل گيري نهضت توابين داشته اند. نماز ظهر عاشورا چون زمينه ساز افشاگري اهل بيت عليهم السلام است در نتيجه زمينه ساز شكل گيري نهضت توابين نيز مي باشد. در رأس نهضت توابين سليمان بن صرد كه از بزرگان شيعه و از صحابه رسول خدا بود، قرار داشت.

سليمان بن صرد، از چهره هاي برجسته و سرشناس شيعه در كوفه و از بزرگان طايفه خودش به شمار مي رفت و قدر و منزلتي عظيم داشت. نامش در جاهليت يسار بود: نام سليمان را پيامبر اسلام بر او نهاد. كنيه اش ابوالمطرف بود و از اصحاب پيامبر محسوب مي شد و در جنگ صفين و در جنگ هاي ديگر نيز در ركاب اميرالمؤمنين عليه السلام بود. از اولين مسلماناني بود كه ساكن كوفه شد. وي از كساني بود كه پس از مرگ معاويه، به امام حسين عليه السلام نامه نوشت و از آن حضرت خواست كه به كوفه بيايد. در حركت مسلم بن عقيل، فعاليت داشت اما ابن زياد او را در كوفه به زندان افكند. از اين رو توفيق شركت در حماسه عاشورا را نداشت.

پس از حادثه كربلا كه كوفيان از كوتاهي خود در ياري امام حسين عليه السلام پشيمان شده بودند، وي رهبري نهضت «توابين» را بر عهده گرفت. با هم پيمانان خود، در سال 65 هجري قيام كردند. شعار توابين «يا لثارات الحسين» [1] بود. او را «اميرالتوابين» نيز مي گفتند. سرانجام در درگيري با سپاه ابن زياد در «عين الورده» همراه با جمعي از يارانش شهيد شد. بعضي نيز شهادتش را در درگيري با نيروهاي اعزامي از شام كه به حجاز آمده بودند دانسته اند. سليمان بن صرد، هنگام شهادت 93 سال داشت. پس از شهادت، سر او را نزد مروان حكم در شام بردند. [2] .