تا اين جا مختصري از آيات و رواياتي را كه درباره ي فضيلت نماز اول وقت و مذمت تأخير انداختن آن را متذكر شديم. حال ببينم آيا در مواردي تأخير انداختن نماز جايز است يا نه؟

در پانزده مورد انسان مي تواند نماز را به تأخير اندازد و تا آخر وقت صبر كند. اين صبر نه تنها جايز بلكه مستحب است و آن موارد عبارت اند از:

1- كسي كه مي خواهد نافله ظهر و عصر را بخواند، مي تواند نماز ظهر و عصر را تأخير اندازد و بعد از خواندن نافله، نماز ظهر و عصر را بخواند.

2- كسي كه مي خواهد شب دهم ذي الحجه از عرفات به سوي مشعرالحرام حركت كند، مستحب است نماز را تأخير اندازد تا هنگامي كه به مشعرالحرام برسد و نماز مغرب و عشاء را در آن جا به جا آورد. اگرچه يك چهارم از شب بگذرد.



[ صفحه 287]



3- كسي كه نماز قضاي واجبي بر ذمه اوست، مستحب است نماز واجب را تا آخر وقت تأخير اندازد و تا هنگامي كه نماز قضا شده را نخوانده نماز واجب خود را نخواند.

4- كسي كه نماز شب را شروع كرده و چهار ركعت آن را خوانده است، سپيده ي صبح طلوع نمايد، مي تواند نماز صبح را تأخير اندازد و نماز شب را تكميل كند، و بعد نماز صبح را بخواند.

5- كسي كه روزه گرفته و اول افطار، يا زياد گرسنه است يا كساني براي افطار كردن، منتظر او هستند مي تواند نماز مغرب را تأخير اندازد. اول، افطار كند و بعد نماز مغرب را بخواند.

6- كسي كه در اول وقت، بول و غائط بر او فشار آورده است، بايد اول قضاي حاجت كند و بعد از آن مشغول خواندن نماز شود.

7- كسي كه مي خواهد براي حج و عمره احرام ببندد مي تواند نماز واجب خود را از اول وقت، تأخير اندازد و نماز احرام را بخواند و بعد از آن، نماز واجب را به جا آورد.

8- كسي كه آب براي وضو گرفتن ندارد و مجبور است نماز خود را با تيمم بخواند، اما احتمال مي دهد تا آخر وقت آب پيدا كند و نماز را با وضو بخواند، بايد تا آخر وقت صبر كند، اگر آب پيدا نكرد، نماز را با تيمم بخواند.

9- كسي كه مسافر است و مي داند اگر به محل خود برسد هنوز وقت براي نماز، باقي است، مي تواند نماز اول وقت را ترك كند و هنگامي كه به منزل رسيد، نماز خود را تمام بخواند.

10- كسي كه مسافر است و مي خواهد در محل امن يا كنار آبي پياده



[ صفحه 288]



شود، مي تواند نماز را تأخير اندازد تا به محل آب برسد و بعد از فرود آمدن نماز بخواند.

11- كسي كه مي خواهد نماز خود را با جماعت بخواند و جماعت هم آخر وقت برپا مي شود، مي تواند نماز را در اول وقت نخواند و صبر كند تا نماز خود را در آخر وقت به جماعت بخواند.

12- كسي كه تأخير نماز را از جهتي بهتر مي داند؛ مثلا، مي داند در آخر وقت، نماز خود را با حضور قلب مي خواند يا مي خواهد به مسجد يا حرم ائمه اطهار عليهم السلام برود و آن جا نماز بخواند، مي تواند نماز را تأخير اندازد.

13- كسي كه مي خواهد حاجت مؤمني را برآورد، مي تواند نماز را تأخير اندازد، اول حاجت مؤمن را برآورد و بعد از آن، نماز بخواند.

14- كسي كه بدهكار است و اول وقت، طلبكار طلب خود را مي خواهد، بايد نماز را تأخير اندازد. اول طلب مردم را بدهد و بعد از آن، نماز بخواند.

15- كسي كه مي خواهد اول وقت، نماز بخواند و از طرفي مسجد نجس شده، چون تطهير مسجد، واجب فوري است، بايد اول مسجد را تطهير كند و بعد نماز را بخواند. [1] .