اثر كبرزداي نماز و نيايش
بيماري خود بزرگ بيني و خودخواهي و درد تباهگر خوددوستي و خودپرستي، از سويي از بلاهاي جان انسان و از موانع رشد و اوج او به سوي كمال است، و از سوي ديگر از انگيزه هاي ويرانگر به سوي ستم و حق كشي و خودكامگي و پايمال ساختن حقوق و حرمت ها و امنيت ها و آزادي هاست.
و نماز و نيايش و ياد راستين خدا - كه روح نماز و جان نيايش و هدف و رهاورد و فلسفه ي آن است - بت خودبيني و خودخواهي را مي شكند و بيماري خوددوستي را بهبود مي بخشد و بلاي خودپرستي را مي زدايد، و ميكرب خودكامگي را مي پالايد؛ چرا كه وقتي انساني در شبانه روز سي و چهار بار در آستان آفريدگار هستي پيشاني بندگي بر خاك نهاد، و خود را ناچيزترين ذره در برابر شكوه او و چون صفري در برابر بي كران و بي نهايت ديد و شناخت، و مرگ و زندگي و دم و بازدم و اين جهان و آن جهان خود و همنوعان خود را در كف قدرت او نگريست و بس، ديگر چه جايي براي غرور و خود بزرگ بيني و خودسري؟
امير نماز و نيايش در ترسيم پرتوي از فلسفه ي عبادتهاي ويژه، در
[ صفحه 155]
اين مورد مي فرمايد:
«فرض الله الايمان تطهيرا من الشرك،
و الصلاة تنزيها عن الكبر،
و الزكاة تسبيبا للرزق،
و الصيام ابتلاء لاخلاص الخلق،
والحج تقربة للدين...» [1] .
خدا، ايمان را براي پاك سازي شما از مظاهر شرك و بيداد بايسته ساخت؛ و نماز را براي زدايش تان از آفت خود بزرگ بيني، زكات را لازم ساخت تا باعث پالايش جان و افزون شدن رزق و روزيتان گردد؛ و روزه را عاملي براي آزمون و استواري اخلاص و راستي شما در انديشه و باور و منش و رفتار.
حج را واجب ساخت تا وسيله ي روابط دوستانه و نزديك شدن جامعه ي ديندار به يكديگر گردد. و جهاد و تلاش اصلاحي و مبارزه ي با زورمداري را براي ارجمندي اسلام و مردم...
و نيز فاطمه عليهاالسلام آن بانوي انديشمند و ژرف نگر در بيان پرتوي از فلسفه ي احكام مي فرمايد:
«جعل الله الايمان تطهيرا لكم من الشرك،
و الصلاة تنزيها لكم من الكبر،
و الزكاة تزكية للنفس و نماء في الرزق،
و الصيام تثبيتا للاخلاص،
و الحج تشييدا للدين،
[ صفحه 156]
و العدل تنسيفا للقلوب...» [2] .
خدا، ايمان را سبب پاك سازي شما از مظاهر شرك و بيداد قرار داد؛ و نماز را براي زدايش تان از آفت خود بزرگ بيني، زكات را باعث پالايش جان و افزون شدن روزيتان لازم ساخت؛ و روزه را عاملي براي استواري اخلاص شما. طواف را وسيله ي اقتدار جامعه ي شما قرار داد، و عدالت را مايه ي انسجام شما..
پاورقي
[1] نهج البلاغه / ق 252.
[2] سيما و سيره ي ريحانه ي پيامبر / ص 378.