نماز و امنيت بخشيدن از وسوسه ي شيطان
نماز و نيايش به خاطر نقش تربيتي و پيوند دادن انسان با خدا و معنويت، شيطان را از انسان دور و دمدمه هايش را در نمازگزار بي اثر مي سازد.
پيامبر در اين مورد فرمود:
«الصلاة تسود وجه الشيطان، و الصدقة تكسر ظهره، و التحاب في الله يقطع دابره؛ فاذا فعلتم ذلك تباعد منكم كمطلع الشمس من مغربها؛» [1] .
نماز و نيايش خالصانه و عارفانه با خدا، چهره ي شيطان را سياه مي كند، و صدقه و دهش، كمر او را مي شكند، و دوستي در راه خدا، دم او را مي برد، و آن گاه
[ صفحه 111]
كه چنين رفتار كرديد، آن موجود پليد و تاريك انديش به فاصله ي خاور تا باختر از شما دوري مي جويد.
از برخي سخنان حكمت آموز پيامبر چنين دريافت مي گردد كه: فرد گسسته ي از نماز و نيايش، در روز رستاخيز با «قارون» و همانندهاي او برانگيخته خواهد شد؛ چرا كه انسان با گسستن از خدا، در انديشه و منش و رفتار، بسان «قارون» و «فرعون» و «هامان» - كه از پليدترين استبدادگران و خودكامگان تاريخ بودند - مي شود و به مقررات خدا و حقوق مردم بها نمي دهد و در نتيجه همدم و همراه آنان مي گردد.
اهميت و نقش و ويژگي نماز در تربيت انسان و اثرگذاري آن در سرنوشت ديگر اعمال او از نظر پيامبر به گونه اي است كه در روز رستاخيز نخست به نماز و نيايش انسان مي نگرند، آن گاه به كارهاي ديگر عبادي و ديني او.
به همين جهت است كه اگر نماز و نيايش انسان چنگي به دل زد، ساير اعمال او را در پرونده اش خواهند ديد، وگرنه بي فايده است و گويي ارزش ديدن نخواهد داشت.
در اين مورد از بزرگ پيشواي توحيد و تقوا، پيامبر گرامي آورده اند كه فرمود:
«اول ما ينظر في عمل العبد في يوم القيامة في صلاته؛ فان قبلت نظر في غيرها و ان لم يقبل لم ينظر في عمله بشي ء؛» [2] .
[ صفحه 112]
نخستين چيزي كه از مجموع كاركرد بندگان خدا در روز رستاخيز مورد نگرش و بررسي فرشتگان قرار مي گيرد، نماز و نيايش اوست؛ اگر نماز و نيايش او، مورد پذيرش بارگاه خدا گرديد، به ديگر كارهاي او هم نظر مي كنند وگرنه ديگر به آن ها توجهي نخواهد شد.
و نيز در اهميت نماز و نيايش در روز رستاخيز و حسابرسي فرمود:
«اول ما يحاسب به الصلاة؛» [3] .
نخستين چيزي كه مورد محاسبه قرار مي گيرد نماز است.
و نيز در زيبا و با معنويت و كامل خواندن نماز و نيايش فرمود:
«الصلاة ميزان فمن أوفي استوفي؛» [4] .
نماز، بسان ميزان است، كسي كه آن را به صورت كامل انجام دهد پاداش كامل مي گيرد.
پاورقي
[1] نهج الفصاحة / ح 1877.
[2] مستدرك الوسايل / ج 1 / ص 173.
[3] نهج الفصاحة / ح 979.
[4] نهج الفصاحة / ح 1876.