نوجواني معمولاً پلي است بين كودكي و بزرگسالي، بنابر اين فرد در اين مرحله از رشد و تكامل طبعاً مي خواهد خود را براي زندگي بزرگسالي آماده كند و براي همين منظور نيازهاي خاصي دارد كه عبارتند از:



[ صفحه 40]



الف) آموختن راه هاي معني دار كردن زندگي خود از طريق ايدئولوژي دين، عرفان، خداپرستي، معنويت، عشق ورزي، نوع دوستي و...

ب) آموختن مهارت هاي ارتباطي در زندگي اجتماعي.

ج) رشد و تكامل استعدادها و توانايي كار كردن و انتخاب شغل مناسب.

د) آمادگي براي انجام وظايف زناشويي، انتخاب همسر و تشكيل خانواده.

هـ) كسب شناخت هاي پيچيده، توانايي ها، و گرايش هاي ضروري براي زندگي دوران بزرگسالي.

به نظر بعضي از متخصصان تربيتي نيازهاي رشد اجتماعي نوجوان عبارتند از:

1ـ رشد گسترش مهارت هاي اجتماعي و شناخت ها و گرايش هايي كه نوجواني را يك مولد و شريك هوشمند در زندگي اجتماعي بار مي آورند. به همين دليل نوجوان نياز دارد كه با افراد و گروه هاي مختلف آشنا شود و مهارت هاي ارتباطي سالم را ياد بگيرد.

2ـ برخورداري كافي از بهداشت خوب و تندرستي.

3ـ شناخت حقوق و وظايف خويش در جامعه و عضو مفيد و مؤثر شدن در آن.

4ـ شناخت ارزش و اهميت خانواده و جامعه و شرايط تشكيل خانواده موفق.

5ـ آشنايي با چگونگي خريد و كاربرد هوشمندانه اشياء و وسايل زندگي همچنين درك ارزش كار و كارگر در زندگي اقتصادي ـ اجتماعي.

6ـ آشنايي با روش هاي علمي، تأثير علم در زندگي انسان و حقايق علمي مهم مربوط به جهان و انسان.

7ـ فرصت هايي براي گسترش توانايي هاي ارزيابي و قدرشناسي زيبايي هاي ادبي، هنر، موسيقي و طبيعت.

8ـ به دست آوردن قدرت يا توانايي استفاده معقول از اوقات فراغت، پول تو جيبي، همچنين متعادل ساختن رضايت خاطر شخصي با رضايت خاطر جامعه.

9ـ آموختن چگونگي گسترش احترام به اشخاص ديگر و كسب بينش نسبت به ارزش هاي ديني و اصول اخلاقي و توانايي خدمت به ديگران.

10ـ آموختن اينكه عاقلانه بينديشد؛ افكارش را به روشني بيان نمايد و بتواند آنچه را كه مي خواند و مي شنود و مي بيند درست بفهمد.

با توجه به آنچه گفته شد مي توان نيازهاي نوجوانان را چنين خلاصه كرد:

1ـ نياز به بدن سالم و نيرومند.



[ صفحه 41]



2ـ نياز به پذيرش تغييرات بدني و فيزيولوژيك سريع مخصوصاً در آغاز دوران نوجواني.

3ـ نياز به تعادل هيجاني و عاطفي مخصوصاً تعادل بين عواطف و عقل.

4ـ نياز به درك ارزش وجود خويشتن و شكوفايي و توسعه استعدادها.

5ـ نياز به خوب استفاده كردن از اوقات فراغت و جهت دادن آن به مسير كمال و رشد متعالي.

6ـ نياز به شناخت و درك صحيح تاريخ و فرهنگ خويشتن.

7ـ نياز به استقلال عاطفي از خانواده ضمن دلبستگي و احترام به والدين.

8ـ نياز به حفظ تعادل رواني و عاطفي خويش در مقابل عوامل و فشارهاي محيطي.

9ـ نياز به استقلال اقتصادي از خانواده.

10ـ نياز به يادگيري مقاومت در مقابل موانع و شكست ها يا عوامل ناكامي.

11ـ نياز به برقراري روابط سالم با مردم همراه با صميميت و درك متقابل.

12ـ نياز به پيدا كردن دوستان خوب و مورد اعتماد و تعامل سازنده با آنها.

13ـ نياز به پذيرش نقشي كه بايد به عنوان يك مرد يا زن و يك همسر ايفا كند.

14ـ نياز به توانايي اداره خانواده (به عنوان مرد يا زن) و پذيرش مسؤوليت هاي خانوادگي.

15ـ نياز به شناخت وظايف و حقوق خود به عنوان يك شهروند ايراني.

16ـ نياز به انتخاب هدف هاي واقعي، قابل وصول؛ اما متعالي.

17ـ نياز به درك ضرورت قبول مسئوليت در حيطه هاي مختلف زندگي.

18ـ نياز به شناخت ارزش حياتي كار و توليد.

19ـ نياز به انتخاب شغل متناسب با استعداد و علاقه اش.

20ـ نياز به وجود اطرافيان مهربان و دلسوز كه مسائل او را دريابند و او را راهنمايي كنند.

21ـ نياز به شناخت ارزش نوع دوستي و اهميت همكاري با ديگران بر اساس منافع و احترام متقابل.

22ـ نياز به خودشناسي و درك كم و كيف استعدادها، توانايي، رغبت ها، و نيازهاي خويشتن.

23ـ نياز به كسب و رشد مهارت ها، تمايلات، و گرايش هاي لازم در زندگي فردي و اجتماعي.



[ صفحه 42]



24ـ نياز به حفظ خود از گرفتاري هاي گوناگون.

25ـ نياز به راهنمايي و رهبري سالم ديني و تشخيص حقايق از موهومات.

26ـ نياز به شناخت زندگي سالم و كيفيت برخورداري از آن.

27ـ نياز به شناخت رسالت هاي ديني و انجام تكاليف شرعي.

28ـ نياز به دين باوري، خداپرستي و حقيقت جويي.

29ـ نياز به زيبايي شناسي، فعاليت هاي هنري و پالايش رواني.

30ـ نياز به عشق ورزي، مهرورزي و ارتباط سالم و مشروع با جنس مخالف.

31ـ نياز به تدبير امور آينده، پيش بيني مراحل آتي زندگي خود.

32ـ نياز به اطاعت از قوانين، قانون پذيري و فرهنگ پذيري.

33ـ نياز به خودنمايي، شهرت، لذت طلبي، هيجان طلبي، ماجراجويي.

همه ي اين نيازها مي تواند في نفسه منابع مهم انرژي حيات و نيروي محركه پيشرفت و موفقيت باشد؛ مشروط به آنكه بتوان اين نيازها در مسير درست هدايت كرد.