با فراگيري اين قاعده ي كلّي، مي توانيد تمامي مسائل اين بخش را حلّ كنيد، قاعده ي كلّي اين است كه:

1. گاهي واجب ركني را فراموش مي كنيم. در اينجا دو صورت پيدا مي كند:

الف: وارد ركن بعدي شده ايم. در اينجا نماز - باطل است.

مثلاً ركوع را فراموش مي كنيم و پس از رفتن به سجده متوجّه مي شوم. [1] .

ب: وارد ركن بعدي نشده ايم، نماز، باطل نمي شود. بايد برگرديم واجب را به جا آوريم و نماز را ادامه دهيم.مثلاً ركوع را فراموش كرديم و روانه ي سجده شديم ولي قبل از آنكه سر بر زمين بگذاريم، متوجّه شديم، در اين صورت بايد برگرديم و به طور كامل بايستيم و به ركوع و سپس به سجده برويم و نمازمان صحيح است. [2] .

2. گاهي واجب غيرركني را فراموشي مي كنيم. باز در اينجا دو شكل پيدا مي كند:



[ صفحه 90]



الف: وارد ركن بعدي شده ايم اينجا نماز، صحيح است و آن را ادامه مي دهيم. مثل آن كه سوره را فراموش كرده و مشغول ذكر ركوع هستيم. [3] .

ب: وارد ركن بعد نشده ايم، در اينجا نيز نماز، صحيح است برمي گرديم واجب را بجا مي آوريم و نماز را ادامه مي دهيم. [4] .

با حفظ اين قاعده مي توانيد وظيفه ي نمازگزار را در حالت هاي زير مشخّص كنيد:

1. سوره ي حمد را فراموش كرده و مشغول خواندن سوره ي توحيد است.

2. تشهّد را فراموش كرده و مشغول سلام دادن است.

3. دو سجده را فراموش كرده و تشهّد بعد از آن را بجا مي آورد.