بچه كه بوديم مي شنيدم: «بچه، تكليف ندارد، گناه ندارد» ولي حالا نمي توانيم باور كنيم كه بچه ها آزاد و رها باشند؛ يعني اگر به اموال مردم هم دست درازي كنند و يا خسارتي وارد كنند باز هم اشكالي نداشته باشد؟

حق با شماست. خداوند از حقوق مردم نمي گذرد، حتي اگر كسي شهيد هم بشود در برابر حقوق مردم بازخواست مي شود. همان كه بارها شنيده ايم: «خدا از حق الناس نمي گذرد».

پس اگر قبل از بلوغ، اموال مردم را از بين برده و يا به آن ها خسارتي وارد كرده ايم حالا كه بالغ شده ايم نزد صاحبان آن ها مي رويم و آن ها را راضي مي كنيم و اگر صاحبان آن ها زنده نيستند نزد وارثان و بازماندگان



[ صفحه 40]



آن ها مي رويم.

و اگر صاحبان آن ها را نمي شناسيم خسارت و غرامت آن را به عنوان «رد مظالم» از طرف صاحبان آن ها به مجتهد مي دهيم و يا خودمان با اجازه ي او به فقير مي دهيم. [1] .

البته حق الناس فقط همين ها نيست «خمس» و زكات نيز حق الناس ‍ است.

بنابراين اگر پيش از بلوغ سرمايه اي داشته ايم و از آن منافعي بدست آورده ايم اكنون كه بالغ شده ايم بنابر احتياط واجب بايد خمس آن را بپردازيم. [2] .



[ صفحه 41]