سلام، يكي از نامهاي نيك (اسماء الحسني) خداوند و اسم فعلي حق است، يعني از فعل خداوند نشأت گرفته است، نه از ذات او و چون فعل خداوند از خود او صادر مي شود، خارج از ذات و نيازمند به ذات است. بنابراين، شگفت آور نيست اگر اين اسم بر مظهر تام خداوند، يعني بر انسان كامل چون اهل بيت عليهم السلام، اطلاق شود، پس بين آيه ي (هو الله الذي لا اله الا هو الملك القدوس السلام...) [1] كه سلام را از اسامي خاص خدا مي داند و بين سخن گذشته كه سلام بر پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و آل او اطلاق مي شود، منافاتي نيست.

چون بهشت سراي خداوندي است كه نام او «سلام» است، صحيح است به آن «دارالسلام» گفته شود، چنان كه خود بهشت نيز موصوف به صفت سلامت است، زيرا جاي سخن بيهوده و گناه نيست. با اين سخن، معناي اين آيه روشن مي شود كه فرمود: (لهم دارالسلام عند ربهم و هو وليهم بما كانوا يعملون) [2] ؛ براي آنان نزد پروردگارشان سراي عافيت است، و به پاداش آنچه انجام مي دادند، او يارشان خواهد بود. اين سلامتي و عافيت از جانب خداوند مهربان نازل مي شود؛ (سلام قولا من رب رحيم). [3] بنابراين، هر كس از پيامبران اولوالعزم صلي الله عليه و آله و سلم كه عزم و نبوت او



[ صفحه 151]



برتر از ديگران باشد، سلام خدا بر او گسترده تر از ديگران است، مانند حضرت نوح عليه السلام كه سختي پيامبري را طي 950 سال تحمل كرد؛ چون در حق كسي جز او سلام جهاني وارد نشده و قرآن تنها درباره ي او فرمود: (سلام علي نوح في العالمين) [4] و در حق ديگري عنوان «عالمين» نيامده است.

فرشتگان نيز بر مؤمنان سلام داده مي گويند: (سلام عليكم ادخلوا الجنة بما كنتم تعملون) [5] ؛ سلامت و عافيت بر شما باد، در برابر كرداري كه انجام مي داديد وارد بهشت گرديد. تحيت و درود اهل بهشت به يكديگر نيز با واژه ي سلام صورت مي گيرد: (دعوايهم فيها سبحانك اللهم و تحيتهم فيها سلام) [6] ؛ نيايش آنان در آنجا جمله ي سبحانك اللهم و درودشان در آنجا سلام است. همچنين درود رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم بر هر كس كه براي آموزش دين مي آمد، سلام بود چنان كه خداوند متعال مي فرمايد: (و اذا جاءك الذين يؤمنون باياتنا فقل سلام عليكم). [7] اينان دو گروه بودند:

1. كساني كه سلام را از جانب خدا دريافت داشته و پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را واسطه در ابلاغ آن مي ديدند.چنين كساني درميان اهلايمان كمتر يافت مي شوند.

2. كساني كه سلام را از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم دريافت مي كردند و هر چند به ديگري نيز معتقد بودند، ولي كسي را برتر از پيامبر نمي ديدند. اينان حد وسط از مؤمنان بودند. به هر حال، مجلس تدريس رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم كه مردم را كتاب و حكمت مي آموزد و پاكشان مي گرداند، مجلس سلامت و عافيت است. شب قدر نيز - كه قرآن در آن نازل شد و فرشتگان در آن به اذن پروردگارشان از هر طرف فرود آمدند - «سلام» است.



[ صفحه 152]