برخاستن از سجده را آدابي است كه داراي تأويل و ذكري است رازمند؛ اما برخاستن از سجده در ركعت دوم كه تشهد دارد، بايد همراه با نشستن باشد و سخني در آن نيست، و اما برخاستن پس از ركعت اول و سوم كه تشهد ندارند در اينجا نمازگزار نبايد پس از سجده، بدون درنگ كوتاه، برپا بايستد، بلكه لازم است پس از سر برداشتن از سجده اندكي بنشيند، آرام گيرد، و سپس برخيزد، چنان كه شيخ طوسي - (قدس سره) در تهذيب، از اميرالمؤمنين عليه السلام روايت مي كند كه فرمود:

- اين كار (برخاستن بدون اندكي نشستن) از مردم جفاكار سر مي زند. اما اين كه بنشيند و سپس برخيزد از بزرگداشت نماز و احترام به آن است؛ «ان هذا - أي الجلوس ثم النهوض - من توقير الصلاة». [1] .

- مرحوم نوري در مستدرك الوسائل از حضرت ابوالحسن عليه السلام روايت كرده كه فرمود: در نماز وقتي از آخرين سجده سر برداشتي، پيش از آن كه برخيزي كمي بنشين، سپس قبل از دستها زانوها را از زمين بلند كن و دستهايت را باز كن و سنگيني بدن را بر آنها قرار بده، آنگاه برخيز. اين كار نشانه ي وقار مؤمني است كه در پيشگاه پروردگارش فروتني دارد، و از سجده ات سبك وار به قيام مبادرت مكن، چنان كه اين گروه بي خير در نمازشان انجام مي دهند. [2] .

بنابراين، همين نماز اعتباري، از واقعيت معين خود حكايت مي كند كه آثاري فراوان دارد، از اين رو محترم است و احترام آن ايجاب مي كند، نماز را بزرگ بداريم؛ نشستن و آرام گرفتن وقار نماز را نگه مي دارد. بنابراين، نشستن بعد از



[ صفحه 146]



سجده ي دوم تأويلي دارد كه هنگام ظهور واقعيت نماز [در قيامت] آشكار مي گردد و آن روزي است كه سفره ي اعتبار چون تومار درهم پيچيده مي شود.