از ساحت قدس ربوبي و از ناحيه نزه الهي، هر آنچه فيضان دارد، جز زيبايي و لطافت و غير از پاكي و طهارت نيست، و هر چه درجه ي فيض نزديك تر و به مبدأ لطف قريب تر باشد، جمال فزون تر و كمال كامل تري را با خود دارد.

گرچه آن مبدع غيب و شهود و خداوند ودود در افاضه و روشن داشتن چراغ جهان لحظه اي درنگ ندارد، بلكه اقتضاي وجود آن خالق يكتا اين درخشش و فروغ است؛ (الله نور السموات و الأرض)، [1] ليكن هر فيضي از خزانه ي لايزال حكمت و علم الهي گذر مي كند، گوهرهاي ناب بلكه بهترين و برترين آنها تنها به بهترين و كامل ترين انسانها سپرده و عطا مي شود و همواره توصيه به حفظ و نگاهداري و پرهيز از سستي و ضعف در مورد آن را همراه دارد.

وقتي پروردگار عالم عطيه ي كوثر را به برترين رسولش، بلكه حبيبش عطا مي كند؛ (انا اعطيناك الكوثر) [2] او را به صلات و نحر توصيه مي كند؛ (فصل لربك و انحر) [3] تا با استعانت از صلات و استمداد از نحر بتواند آن عطيه ي برتر را تحمل و



[ صفحه 10]



بهره برداري كند.

يكي از بارزترين مصاديق و كامل ترين موارد لطف تام الهي ارمغان والاي نماز است كه در معراج نبوي با همه ي لوازم و مقدمات و مقارنات يك جا به حبيبش عطا فرمود و آن را به فلاح مطلق تسميه كرد؛ «حي علي الفلاح» و از آن به بهترين عمل ياد كرد؛ «حي علي خير العمل» و از باب اهميت و تأكيد، هم در اذان و هم در اقامه، و در هر كدام دو بار مورد توجه قرار داد.

از آنجا كه نماز عمود دين است؛ «الصلاة عمود الدين» [4] و با توجه به اين كه محور تمامي اعمال و طاعات انساني است كه اگر نماز قبول شود، عبادات ديگر مورد پذيرش قرار مي گيرد و اگر نماز پذيرش نشود، ديگر اعمال و طاعات عروج نمي كنند و مقبول واقع نمي شوند؛ «ان قبلت قبلت ماسواها و ان ردت ردت ما سواها» [5] ، بسيار شايسته است كه راجع به آن معرفت و ايمان را فزوني بخشيد و تا حدي در اين راستا كوشيد كه لذت گفت و گو و مناجات با خدا را چشيد؛ «ان المصلي يناجي ربه» [6] و به حق هنگام گفتن تكبيرة الاحرام احساس پرواز و صعود به ساحت الهي داشته و هنگام تسليم هم احساس مراجعت و بازگشت از كوي دوست كه در اين رفت و آمد نقص ها و ضعف ها رفته و كمالات و فضايل آمده باشد.

يكي از بهترين شيوه ها در جهت تقويت ايمان و افزايش برهان، همانا بيان اسرار و حكم احكام ديني و خصوصا نماز و توجه به حقايق و معارف بلندي است كه در اين حركات موزون و آهنگين و نمكين وجود دارد. بزرگان از حكمت و عرفان با توجه به چنين امر مهمي كتابي مستقل با عنوان اسرار الصلاة تاليف كرده و زوايايي از



[ صفحه 11]



اين لطيفه ي رباني را تبيين نموده اند.

آيت الله جوادي آملي با بهره گيري فراوان از بحر قرآن و به تبع آن عرفان و به دنبال آن حكمت، به نگارش كتابي با عنوان اسرار الصلاة به زبان عربي همت گماشته و با رويكردي تازه كه يكي از مهم ترين آنها بحث ارتباط وثيق عالم اعتبار با عالم تكوين است، به بيان بخشي ديگر از درياي معارف اين حقيقت والاي الهي پرداخته اند.

اين كتاب در پنج بخش در سال 1373 با عنوان اسرار الصلاة، توسط مركز نشر اسراء منتشر شد و از آنجا كه بسياري از علاقمندان و آشنايان با آثار استاد اظهار علاقه كردند كه با ترجمه فارسي، نفع اين معارف را عمومي تر كرده تا همگان از آن بهره گيرند، به جناب حجةالاسلام آقاي علي زماني قمشه اي كه از اساتيد و فضلاي حوزه ي علميه ي قم بوده و ساليان متمادي در مباحث استاد شركت داشته و با مباني و انديشه هاي معظم له آشنا و مسلط هستند، پيشنهاد ترجمه ي آن داده شد كه ايشان نيز با بزرگواري پذيرفته و بر اين مركز منت نهادند و با ترجماني مناسب، زمينه ي اين اثر مطلوب را فراهم نمودند كه همين جا از آقاي زماني به عنوان ترجمان و همچنين محقق گرامي جناب آقاي حسين شفيعي كه در بازبيني و ملاحظات نهايي دقت شاياني انجام دادند و ويرايش اين اثر را پذيرفتند، سپاس و تقدير مي نماييم.

اميد است خداوند عالم همه ي ما را جزء نمازگزاران واقعي قرار داده و با پذيرش نماز، نه تنها اعمال و طاعات، بلكه جانهاي ما را بعد از نزاهت و طهارت، از هر آنچه غير اوست، شستشو داده و قبول فرمايند.

مركز نشر اسراء



[ صفحه 13]