عشق به پرستش و بندگي، انسان را وامي دارد كه بيش از حد مقرر نيز به اطاعت و نيايش بپردازد. اين با نمازهاي مستحب جلوه گر مي شود.

چگونه انسان مي تواند عاشق خدا باشد و تنها به همان واجبات اكتفا كند و بيش از آن، نمازي نخواند؟ اين نمازها كه به «نافله» معروف اند، فراوان است. از جمله نافله هاي روزانه است به اين صورت:

نافله، نماز صبح، دو ركعت، پيش از نماز صبح.

نافله، نماز ظهر، هشت ركعت، پيش از نماز ظهر.

نافله، نماز عصر، هشت ركعت، پيش از نماز عصر.

نافله، نماز مغرب، چهار ركعت، بعد از نماز مغرب.

نافله، نماز عشا، دو ركعت نشسته، پس از نماز عشا.

نافله شب (نماز شب) يازده ركعت، پيش از اذان صبح كه هشت ركعت آن، نافله ي شب نام دارد و دو ركعتش به نام نماز شفع و يك ركعت هم به نام نماز وتر مشهور است.

نافله از كلمه ي «نفل» است، يعني زيادي و اضافه بر مقدار واجب است.

بر پيامبر اسلام، نافله ي شب واجب بود و خدا دستور داده بود كه شب برخيزد و به تهجد و عبادت نيمه شب بپردازد تا به مقام والا برسد. [1] .



[ صفحه 106]



در حديث آمده است:

نمازهاي مستحب، همچون هديه اي به درگاه خداوند است كه به هر حال قبول مي شود. [2] .

درباره ي نوافل، حديث هاي بسياري در كتب روايت آمده كه اينجا مجال پرداختن به آنها نيست. [3] .

نمازهاي مستحب، جبران كننده ي نواقص نمازهاي واجب است و همچون صدقه اي است كه انسان، آن را مي پردازد. به خصوص نماز شب، راز ارتباط عاشقانه ميان بنده و خداي اوست كه هر سحر از بستر خواب برخيزد و خواب و كسالت را كنار بگذارد و به مناجات در دل شب بپردازد و دور از چشم هاي خواب رفته، با خداي خود به راز و نياز و اشك و عبادت و شكر و سجود و قنوت بپردازد.

اولياي الهي، اهل تهجد و شب زنده داري و نمازهاي مستحب، با قنوت هاي مفصل و سجده هاي طولاني و اشك هاي ريزان و ديده هاي گريان بوده اند.

علماي بزرگ، عارفان وارسته و دوستان خدا، از «نماز شب» غفلت نكرده و نمي كنند. [4] .



[ صفحه 107]



در روايتي آمده است كه خداوند مي فرمايد:

«كذب من زعم انه يحبني، فاذا جنه الليل نام عني. اليس كل محب يحب خلوة حبيبه؟» [5] .

دروغ مي گويد آنكه مي پندارد مرا دوست دارد، اما چون شب فرا مي رسد، به خواب مي رود و به ياد من نيست. مگر نه اين است كه هر دوستداري، خلوت و نجواي با دوستش را دوست مي دارد؟...



در دل شب خيز و ريز قطره ي اشكي ز چشم

كه دوست دارم گريه كند گنهكار ما



انسان با نافله مي تواند چنان به خدا نزديك شود و الهي گردد كه جز حق نبيند و جز حق نشنود و به آنجا برسد كه هر دعايي بكند مستجاب شود. [6] .



[ صفحه 108]



خدايا! ما را در «بندگي» خودت ثابت و استوار بدار.

عشق خود و شوق عبادتت را در دل مان افروخته تر بگردان.

عمر و فكر و استعداد و توان جسمي و قواي روحي ما را، خالصانه در راه اطاعت خود بدار.

خداوندا! ما را از «بر پادارندگان نماز» قرار بده.

انك سميع مجيب

صبح جمعه 21 / 7 / 68