از ميان درسهاي سودمند نهج البلاغه، كه هر كدام مي تواند «برنامه ي زندگي» باشد، «عبادت و نماز» از مهم ترينهاست.

دلي كه از «ياد خدا» غافل باشد، هم «بنده» بودن خود را فراموش مي كند، هم «رب» بودن پروردگار را.

در اين ميان، از گسستي كه ميان بنده و خدا پيش مي آيد، شيطان بيشترين بهره برداري را مي كند و آدمي را از «اطاعت خدا» به «اطاعت ابليس» مي كشد، غبار غفلت بر آينه ي دل مي نشاند و او را از خدا جدا مي كند.

آن گاه، گناهي نيست كه از انسان سر نزند!

مولا علي عليه السلام، مربي بشر و طبيب دردهاي روح و بيدارگر انسان از خواب غفلت و راهنماي او به سلوك وادي معرفت و محبت و اطاعت است.

هر كه در مكتب علوي شاگردي كند و هر كه استادي علي عليه السلام و پندها و راهنمايي هاي او را بپذيرد، بي شك از تنگناي دنيا راهي به وسعت آخرت مي يابد و براي پيمودن سربالايي هاي زندگي در مسير فلاح و رستگاري، انگيزه و نيرو پيدا مي كند تا گام، جاي گام پيشواي متقيان بگذارد.

آنچه در اين نوشته مي خوانيد، بخشي از رهنمودهاي حضرت علي عليه السلام درباره ي بندگي و نماز است، با توضيحها و تشريحهايي كه زواياي سخن آن پيشوا را روشن تر و كاربردي تر سازد و بر بهره برداري ما بيفزايد.

برخي از جملات نهج البلاغه، همراه با ترجمه در متن آمده است و



[ صفحه 10]



برخي در پاورقي، و از برخي جملات هم تنها به ترجمه ي فارسي آن اشاره شده، تا نه حجم كتاب زياد شود، نه مطالعه ي آن براي نا آشنايان به عربي، خسته كننده باشد. شماره هاي ياد شده از خطبه ها، نامه ها و حكمتها، بر اساس نسخه ي «صبحي صالح» از نهج البلاغه است كه گاهي شماره هايش با نسخه ي «فيض الاسلام» تفاوت دارد.

اميد آن است كه اين جزوه، همچون جزوات پيشين، ما را با معارف نهج البلاغه آشناتر سازد و اين كتاب عظيم و انسان ساز، در جامعه ي شيعي و در ميان پيروان حضرت علي عليه السلام به ويژه جوانان كه افتخارشان محبت و مودت آن مولاست، از غربت درآيد و ارتباط ما با معبودمان، به بركت كلام نوراني حضرت امير، بيشتر و زنده تر باشد.



چون دل، سراي اوست نه بيگانه

در راه دل نشسته و دربانيم



او آن خداي خالق و رحمان است

ما بنده ي حقير و پشيمانيم



او آفريدگار خطاپوش است

ما بنده ي فراري و ترسانيم



جواد محدثي

زمستان 1383



[ صفحه 11]