1. نماز در عين حال كه رابطه اي است با خداوند، مستلزم پيوند با خلق هم هست، مستلزم تصحيح ارتباط با خلق هم هست وقتي لباس و مكان نمازگزار نبايد غصبي باشد از همين بعد چه اندازه نتايج صحيح اقتصادي بين مردم به وجود مي آورد. وقتي بدن و لباس نمازگزار بايد پاك باشد چه اندازه نتايج بهداشتي مطلوب به دنبال دارد. نماز جماعت مدل و نمونه اي از جامعه ي اسلامي است.

ايمان به خداوند، اطاعت از رهبري، و وحدت و اتحاد كه اين سه در نماز جماعت ديده مي شود از جلوه هاي پرشكوه نمازند. اطاعت از امام جماعت آن قدر مهم است كه حتي از مأمومين خواسته شده كه قرائت نداشته باشند با اين كه اصل نماز به اينها است كه اگر در نماز فرادي يك حرف



[ صفحه 237]



آن عمداً بيفتد نماز باطل است؛ ولي در نماز جماعت بايد ساكت باشيم تا امام جماعت به جاي ما قرائت بكند و اين تربيت اطاعت از رهبري و ولايت است؛ يعني اين كه زودتر از او شروع نكنيد و زودتر از او خاتمه ندهيد و اختيار به دست او باشد و مسلمانان با اين تمرين، تمرين ايمان، و وحدت و اطاعت از رهبري مي كنند و بعد نمازهاي جمعه، و اعياد هر كدامش براي خودش از نظر اجتماعي در خور توجه است. [1] .

2. به بخش دوم «چرا نماز بخوانيم» رجوع شود.