انسان در مسير رسيدن به كمالات انساني اش دشمنان فراواني دارد كه تلاش مي كنند كه او به مقصد نرسد. در ميان همه ي دشمنان آن كه دشمني اش بيشتر است دشمن داخلي است كه اگر او چراغ سبز نشان ندهد دشمنان



[ صفحه 68]



خارجي كمتر مي توانند به اهدافشان برسند.

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: أعدي عدوك نفسك التي بين جنبيك؛ [1] .

دشمن ترين دشمنانت نفس اماره اي است كه در ميان دو پهلوي تو است. البته در ميان دشمنان، انسان دشمني دارد كه ضررش از همه ي دشمنان حتي دشمن داخلي بيشتر است و آن «غفلت» است كه اگر انسان به بيماري مهلك «غفلت» گرفتار شد بقيه ي دشمنان مي توانند به او ضرر بزنند.

حضرت اميرمؤمنان عليه السلام مي فرمايند: الغفلة أضر الأعداء؛ [2] .

غفلت از همه ي دشمنان ضررش بيشتر است.

انسان بر اثر سرگرم شدن به امور زندگي از خداوند غافل مي گردد، از اين كه همه چيز دست خداوند است، غافل مي شود، از انبيا و رهبران الهي غافل مي گردد، از صراط و راه مستقيم الهي غفلت مي كند، از دشمنان داخلي و خارجي غافل مي گردد، از بهره مند ساختن خويشتن از رحمت هاي رحيميه خداوند غفلت مي كند، از اين كه خداوند به كسي ظلم نمي كند و اين انسان است كه بر اثر عمل كرد غلط خود سرنوشت بدي را براي خودش رقم مي زند، غافل مي شود و... نماز واقعي، انسان را به همه ي اين مسائل توجه مي دهد، و روزي چند نوبت يادآوري مي كند و بدين جهت نماز «خير العمل؛ بهترين عمل» است كه با آن به همه ي ارزش ها و واقعيت ها توجه پيدا مي كند و نيز به عنوان اسلحه ي مؤمن است.



[ صفحه 69]



نماز واقعي مؤمن را آهسته آهسته به مرحله ي يقين مي رساند، نماز، براي سلب عادت است، پس بايد مواظب بود كه خودش يك عادت نشود وگرنه قدرت عادت شكني او از دست مي رود. علت اين كه بسياري از نمازها آن خواص ذاتي خودشان را نشان نمي دهند به خاطر اين است كه انسان اجزاي نماز را طبق عادتي كه به او گفته اند به جا مي آورد. نماز بايد ذكر باشد، غفلت زا باشد تا بتواند اثر داشته باشد؛ ولي اگر خود نماز در غفلت صورت بگيرد ديگر چه خواهد شد. نماز بي ذكر و توجه مانند اين است كه ما غذا را بخوريم، ولي فرو ندهيم بلكه در يقه و آستين خود بريزيم و يا بيماري كه در جلو طبيب قرص و دارو را در دهان مي گذارد و بعد بيرون مي ريزد كه البته اين غذا و دارو اثري ندارد. هرچه انسان گرفتاري اجتماعي اش زيادتر باشد بايد جنبه ي ذكر و رفع غفلتش بيشتر باشد و در نتيجه بايد با نماز انس بيشتري داشته باشد و نماز بيشتري بخواند؛ ولي متأسفانه كساني كه ارتباط اجتماعي شان كمتر است زيادتر نماز مي خوانند و شيطان هر دو طايفه را گول زده است. لذا نماز مستحب از طلوع آفتاب تا اذان ظهر سفارش نشده است چون اين اوقات، زمان وارد شدن در جامعه است، بعد كه رفتي بيا خودت را شست وشو بده كه گرفتار غفلت نشوي. [3] .