اگر غرض و هدف در كاري معلوم نباشد، فعاليت هايي كه براي آن انجام مي گيرد، خسته كننده، تكراري و بي معنا به نظر مي رسد. اگر ندانيم كه يك بنا، براي چه منظور آجرها را روي هم مي گذارد كار او به نظر كاري تكراري و بي دليل خواهد آمد، ولي اگر بدانيم قرار است ساختماني ساخته شود كه افرادي در آن سكونت كنند، ديگر كار چندين روزه و چند ماهه ي بنا و كارگر، بي معنا و تكراري نخواهد بود، در نماز نيز همين منطق، حكم فرماست.

برخلاف تصور بعضي كه نماز را تكرار مي دانند، نماز نردبان ترقي است كه هرچه بيشتر با حضور قلب خوانده شود بالاتر مي رويم، گرچه در ظاهر ركوع و سجودها تكرار مي شود ولي در حقيقت همانند كلنگي است كه براي حفر چاه مي زنند، كلنگ زدن در ظاهر تكراري است اما در واقع هر كلنگي كه مي زنيد يك قدم به آب نزديك مي شويد هر گامي كه در نردبان برمي داريم يك قدم به آسمان نزديك مي شويم.

به عبارت ديگر: هر نمازي از نماز قبلي بهتر و نماز قبلي زمينه ساز نماز بعدي است و انسان را پله پله و قدم قدم به هدف نزديك مي سازد. لذا در قرآن مي خوانيم: سجده كن و نزديك شو [1] و نبايد خيال شود كه خداوند به عبادت و نماز ما نياز دارد؟! چرا كه اگر همه مردم رو به خورشيد خانه بسازند چيزي به خورشيد اضافه نمي شود و اگر همه مردم پشت به خورشيد خانه بسازند چيزي از خورشيد نيز كم نمي شود. خورشيد نيازي



[ صفحه 18]



به مردم ندارد كه رو به او كنند. اين مردم هستند كه براي دريافت نور و گرما بايد خانه هاي خود را رو به خورشيد بسازند. خداوند نيز به عبادات مردم نيازي ندارد كه فرمان دهد نماز بخوانند. اين مردم هستند كه باور كردن به او از الطاف خاص الهي برخوردار مي شوند و رشد مي كنند. خداوند در قرآن مي فرمايد:

«ان تكفروا انتم و من في الارض جميعا فان الله لغني حميد» (ابراهيم آيه 8)

اگر همه مردم كافر شوند ذره اي در خداوند اثر ندارد زير او از همه انسان ها بي نياز است.