يكي از مشكلات اصلي در عبادت ما اين است كه ضمن اينكه زبانمان مشغول اذكار است، قلبمان در جاي ديگري به سير و سياحت مي پردازد و يا مشغول انجام كار ديگري است. به عبارتي ديگر، ما در يك لحظه در دو مجموعه هستيم: زبان و دل؛ و هر كدام در جايي متفاوت به سر مي برد. هنرمند كسي است كه



[ صفحه 97]



دل و زبانش در نماز يكي شود و براي يكي عبادت كند و از او كمك بخواهد، هنگامي كه زبان مي گويد: «اياك نعبد و اياك نستعين» دل هم همين را بگويد. البته اين خود در ابتداء (كاري است بس مشكل).

نتيجه:

براي شخص نمازگزار هم نزديك كردن دل و زبان به يكديگر در ابتدا مشكل است، ولي هنر نمازگزار در اين است كه اين دو را به تدريج به هم نزديك نموده، سپس يكي كند، البته كاملا روشن است كه براي رسيدن به اين كمال بايد تلاش كرد.

شاعر مي گويد:



نابرده رنج، گنج ميسر نمي شود

مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد



قرآن كريم مي فرمايد: «و أن ليس للانسان الا ما سعي» [1] .

مثالي از امام خميني (ره)؛

حضرت امام خميني (ره) در اين بحث، تمثيل زيبايي دارند. ايشان مي فرمايد: داستان دل و زبان همانند داستان مادر و كودك



[ صفحه 98]



است. در ابتدا كه تلفظ براي كودك بسيار مشكل است، مادر بايد با تحمل مشكلات و صبر و بردباري، يك حرف، يك حرف بر زبان كودك نهاده، سخن گفتن را به او بياموزد، بديهي است پس از گذشت مدتي ديگر تلفظ براي كودك مشكل نخواهد بود.

هشدار!!

راستي هيچ گاه در مورد نمازي كه مي خوانيم لحظه اي انديشيده ايم؟ آيا حواس خود را در آن حاضر مي بينيم؟ آيا اين نماز خود را نماز مي دانيم؟! چرا هنگامي كه احساس مي كنيم اين نماز معراج ما نيست، از خدا توفيق اقامه نماز مقبول را نمي طلبيم؟ چرا از اين گونه نمازها به درگاه خدا استغفار نمي كنيم؟ خدا مي داند بسياري از اين نمازهاي ما استغفار مي خواهد!!

نمازي كه در آن، انسان مشغول ساخت و ساز است، مشغول خريد و فروش است، به سير و سفر مي پردازد و ديد و بازديد انجام مي دهد، در انديشه حل مشكلات خود است، برنامه كار خود را تنظيم مي كند، در پي يافتن گمشده هاي خويش است و...

راستي، اين چه نمازي است؟! خدايا! آيا اين نماز مي خواهد وسيله نجات من باشد؟ بازدارنده من از فحشا و منكر باشد؟ آرامش جان و روح مرا فراهم سازد؟! اين چه نمازي است كه من



[ صفحه 99]



تحويل مي دهم؟! آيا انجام اين نماز استغفار نمي خواهد؟!! به طور قطع اگر انسان از اقامه نماز بر طبق وضع موجود ناراضي باشد و از اين بابت رنج ببرد و بخواهد خود را از اين وضع نابسامان برهاند و در اين راستا تلاش كند، خدا نيز او را كمك خواهد كرد، زيرا خداوند در قرآن مي فرمايد:

«و الذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا [2] ؛ كساني كه در راه ما (با خلوص نيت) جهاد كنند، قطعا به راههاي خود، هدايتشان خواهيم كرد.

بديهي است آن كسي كه جهت حركتش خدا باشد و در آن مسير گام بردارد، خدا هم او را ياري مي كند و ما هم اگر بخواهيم و تصميم بگيريم نمازي با ويژگيهايي كه سزاوار آن است اقامه نماييم موفق به انجام آن خواهيم گرديد، ان شاء الله. [3] .