ج: قبل از آنكه جواب شما را بدهم، من هم از شما يك سوال دارم:

س: آيا در عالم هستي و در بين همه ملت ها، خيلي از اعمالي داريم كه تكراري مي باشند و همه را هم انجام مي دهيم. مثلا



[ صفحه 21]



ممكن است بدن ما به يك قرص احتياج داشته باشد و سالها دكتر تجويز كند ما هم استفاده مي كنيم و راضي هم هستيم چون حيات جسم ما در آن تكرار است؛

و يا مقررات راهنمايي و رانندگي تكراري است ولي نظم جامعه در رعايت كردن آن مقررات مي باشد، پس هر تكراري بد نيست.

نكته:

در بسياري از جاها تكرار يك كار نه تنها عيب نيست بلكه يك حسن است؛ مثلا يك نويسنده هر مقدار نويسندگي را تكرار و تجربه كند براي شخص نويسنده مفيدتر خواهد بود، رفته رفته تجاربي را كسب مي كند كه قبلا بدان آگاه نبوده، و يا يك پزشك هر مقدار خدمت بيشتر انجام بدهد، تجربه پزشكي بيشتري كسب خواهد نمود.

حتي تجربه در جهان امروز يك امتياز است؛ اگر دولتي بخواهد پروژه اي را به يك پيمانكار بدهد، اول تجربه و كار آن پيمانكار را مشاهده مي كند، بعد انجام پروژه را بدو مي سپارد.

اگرچه اين مثالها، مثالهايي در امور اقتصادي و مادي اند،



[ صفحه 22]



ولي در عبادت هم هر مقدار انسان معرفت بيشتر به خداوند عالميان پيدا كند، به همان مقدار به خداي يكتا نزديك تر مي شود شخص مؤمن چيزهايي را امروز درك مي كند كه تا ديروز درك نمي كرده است و همين امر، ايمان او را محكم تر مي كند.

پس هر نماز، تكرار نماز قبل نيست، بلكه خود ياد جديدي از معبود و خالق هستي است؛ كه خدا را در آن وقت معين به ياد نمازگزار مي آورد و از غفلت دور مي كند. وجود آدمي را كه بر اثر ارتباط با امور دنيايي، به ماديات روي آورده، دوباره مي پالايد و از غرق شدن او در باتلاق دنيا جلوگيري مي كند. دستش را مي گيرد و يك پله و يك قدم به كمال نزديك مي كند.

و بالاتر از همه اين حرف ها، تكرار نماز در طول عمر بشر، دستور شارع مقدس است.