جناب آقاي محمدجواد غمخوار يزدي

فوق ليسانس رشته فقه و مباني حقوق

دانشگاه آزاد اسلامي



[ صفحه 147]



بسم الله الرحمن الرحيم

رب ادخلني مدخل صدق و اخرجني مدخل صدق واجعلني من لدنك سلطانا نصيرا.

از آن جائي كه نماز محكم ترين رشته الفت ميان بندگان و خداست. و ريسمان اتصالي است كه هم موجوديت و هستي انسان را به ملكوت پيوند مي دهد و مانند اين رشته پر ارزش و منبع فيض برنامه اي براي ايجاد ارتباط ميان انسان و آفريدگار نمي توان يافت. و نماز حقيقتي است كه كيمياي حيات بدون آن بي سو و بي خبران از آن بيخردانند و محرومان از اين قيام اسير دست شيطانند و نور آن حرارت بخش زندگي است و فرار از آن ريشه شر و افسرده گي است نمازگزار واقعي بدون شك دور از هر آلودگي است و نماز عمود دين و در رأس همه احكام و انجام دادن آن فرمان خدا و پيامبر و وسيله قرب به اوست و نسبت به عبادات ديگر همچون جوهر و واجب بر جمله افراد بشر است نماز صفابخش حيات جاودان و روشني بخش راه رهروان، تكيه گاه سالكان، راز و نياز عارفان، سرمايه بينوايان، دواي دردمندان، دليل گمراهان، اميد اميدواران و به موقع خطر مايه نجات انسان و كليد گشاينده همه مشكلات وزداينده غم و اندوه و شادي جان اندوهگين است و بالاخره نماز براي زندگي همچون منزل و



[ صفحه 148]



روح در حال پرواز را محمل و شمع روشني بخش هر محفل و بين انسان و عذاب فردا. بر آن شدم تا مقاله اي هر چند كوتاه در مورد نماز تحت عنوان جايگاه نماز در اديان الهي در سمينار سراسري نماز نوشته و تقديم نمايم. شايد كه من هم به سهم خود به اين امر فرهنگي بزرگ نقش بسيار ناچيزي داشته باشم. گرچه بضاعت اين حقير نمي تواند از عهده ي اين مهم برآيد چرا كه در اين باب شايسته است اربابان قلم و دانشمندان اسلام شناس و متخصص قلم بدست گرفته و مطلب بنويسند.

مقدمه اي را در اين مقاله داريم و آن هم ريشه و منشاء عبادت در انسان است. من خلاصه اين مقدمه را خدمتتان عرض مي كنم و آن اين كه اساسي ترين و مهمترين عاملي كه انسان را به عبادت و پرستش خدا وادار مي كند: فطرت و سرشت اوست و مسلما اگر هيچ معلومي فطري نباشد شناخت خدا فطري است و اين موضوع را آيات و روايات و شواهد تاريخي تأييد مي كند از جمله هم و آن آيه: «فاقم وجهك للدين حنيفا فطرت الله التي فطر الناس عليها لاتبديل لخلق الله ذلك الدين القيّم» منتها چيزي كه هست سرگرمي هاي ناسالم، و لذتهاي زودگذر او را از نداي درون غافل مي سازد. ولي در هنگام شدايد انسان آهنگ يك نواخت زندگي را از دست مي دهد به حكم فطرت به ياد خدا مي افتد و كارگشايي جز او نمي يابد و اصولا شدايد زمينه ساز شكوفائي فطرت است. همانگونه كه نعمتها مقدمه معرفت مي باشند. بنابراين خداشناسي در نهاد بشر مكنون بوده و ارتباط مطلق يگانه يك نياز ثابت است و اين مسئله محرز مي باشد كه ارتباط با خداي يگانه بدون انجام اعمال عبادي كه - تعبير عملي و مصداق خارجي آن ارتباط بوده و هم آن ايمان را تأكيد



[ صفحه 149]



مي كند - ميسر نيست و چون ارتباط عملي تنها عبادات و احكامي است كه خداوند تنها خودش آنها را معين فرموده است، پس عبادت يك نياز ثابت شده است كه شاخص ترين اين عبادات كه در تمام اديان وحياني و حتي غيروحياني وجود داشته و مدعاي ماست و آن را ثابت خواهيم كرد. در نماز تحقق عيني و خارجي پيدا مي كند. در ادامه معناهاي مختلفي مثل معناي لغوي صلاة، معناي ولايتي نماز مثلا در پاره اي از روايات از امام علي (ع) نقل شده است كه «ان صلاة المومنين و صيامهم». حضرت صادق (ع) در مكاتبه اش فرموده اند: «نحن الصلاة و نحن الزكات» و معناي شرعي نماز كه از مرحوم صاحب جواهر كه معتقدند. نماز عبادتي است كه در ابتداي آن تكبير و انتهاي آن تسليم مي باشد. همين طور شهيد اول و شهيد ثاني و علامه حلي كه از اينها صرف نظر مي كنيم.