قاسم بن محمد - از بزرگان زيديه - در كتاب «السنام» چنين مي گويد: اذان به «حي علي خير العمل» تشريع شده؛ زيرا بر اذان به آن، روز خندق همه اتفاق دارند، و به اين جهت كه، اذان فراخوان به نماز است و پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود: بهترين اعمالتان نماز مي باشد، و نيز همه متفق اند كه ابن عمر و حسن و حسين و بلال و گروهي از اصحاب به «حي علي خير العمل» اذان گفتند. اهل سنت اين سخن را در شرح «الموطأ» و ديگر كتاب هايشان آورده اند. [1] .

حافظ علوي از محمد بن احمد بن ابراهيم روايت كرده كه [گفت:] خبر داد به ما محمد بن ابي عباس وراق به حرانه، براي ما حديث كرد محمد بن قاسم، براي ما حديث كرد حسن بن محمد، براي ما حديث كرد محمد بن علي كندي، از زكريا بن يحيي، از عبدالرحمان بن ابي حماد، از يوسف بن يعقوب، از جابر، از ابي جعفر عليه السلام كه فرمود: اذان من و اذان پدرانم - پيامبر صلي الله عليه و آله و علي و حسن و حسين و علي بن حسين... - [چنين است:] حي علي خير العمل، حي علي خير العمل. [2] .

و در كتاب «الاعتصام 1: 294» به نقل از كتاب اذان حافظ علوي آمده است: خبر داد ما را محمد بن طلحه ثعالبي، به بغداد، براي ما حديث كرد محمد بن عمر جعابي قاضي، براي ما حديث كرد اسحاق بن محمد - ابن مروان - براي ما حديث كرد پدرم، براي ما حديث كرد زيد بن معدل، براي ما حديث كرد عبدالله بن يزداد مرادي، از نعمان بن قيس، از عبيده ي سلماني كه گفت: علي بن ابي طالب و حسن و حسين و



[ صفحه 233]



عقيل بن ابي طالب، و ابن عباس و عبدالله بن جعفر و محمد بن حنفيه تا زماني كه از دنيا رفتند اذان مي دادند، و هميشه در اذان مي گفتند: حي علي خير العمل و مي گفتند: هنوز [اين جمله] در اذان است.