طبراني در معجم الكبير و بيهقي در سنن خود، به سندشان از عمار و عمر - دو فرزند حفص بن عمر - از پدرانشان، از اجدادشان، از بلال روايت كرده اند كه، وي در اذان صبح مي گفت: «حي علي خير العمل»، پيامبر به او امر كرد كه به جاي آن «الصلاة

[ صفحه 224]

خير من النوم» قرار دهد، و «حي علي خير العمل» را ترك كند. [1] .

اندكي پيش از اين، كلام حافظ علوي و بررسي اين روايت بيان شد. جمله ي «فامره النبي... پيامبر دستور داد» در اسناد اصلي نيست، و مؤيد درستي سخن حافظ علوي و روايت او، حديثي است كه ابوبصير از يكي از آن دو [امام باقر يا امام صادق عليهماالسلام] روايت مي كند كه آن حضرت فرمود: بلال بنده ي صالحي بود، گفت: پس از پيامبر براي احدي اذان نمي گويم، و در اين هنگام «حي علي خير العمل» از اذان افتاد. [2] .

در كتاب «الشفاء»، از امام علي عليه السلام نقل شده كه گفت: شنيدم پيامبر صلي الله عليه و آله مي فرمود: بهترين اعمالتان نماز است، و به بلال امر كرد كه، به «حي علي خير العمل» اذان دهد [3] ؛ و در «كنزالعمال» آمده است: بلال صبح اذان مي داد، پس مي گفت: «حي علي خير العمل» [4] .

[1] المعجم الكبير 1: 352؛ السنن الكبري، للبيهقي 1: 425؛ مجمع الزوائد 1: 330؛ كنز العمال 8: 345، حديث 23188.

[2] من لا يحضره الفقيه 1: 284؛ وسائل الشيعه 5: 418.

[3] البحر الزخار 2: 191؛ و نيز نگاه كنيد به، الشفاء 1: 260.

[4] كنز العمال 8: 342، حديث 23174.