غول: نوعي از جن كه انسان را مي فريبد [و روان او را مختل مي سازد] (بحار الانوار 81: 119) در دعائم الاسلام از امام علي عليه السلام نقل شده كه پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود: هنگامي كه ديو و پري شما را فريفتند به نماز اذان دهيد [و با اذان شر آنها را از خود دور سازيد]. [1] .

ابوسعيد خدري مي گويد: پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود: صداي مؤذن را جن و انس و چيزي نمي شنود مگر اينكه روز قيامت به نفع او شهادت مي دهد. [2] .

خطاب رعيني در مواهب الجليل به نقل از ناشري - از شافعيه - در ايضاح مي گويد: اذان در چند مورد مستحب است: هنگام ازدحام و زيادي جن ها، در گوش انسان غمگين، در گوش راست كودك پس از تولد، و گفتن اقامه در گوش چپ آن، گفتن اذان و اقامه، پشت سر مسافر. [3] .

از آنچه تا كنون گذشت، و از سخنان بعضي از عالمان سني و گروه هاي سه گانه شيعه، به دست مي آيد كه اذان در هنگام سير پيامبر به آسمان و معراج تشريع شد، و اين تنها براي تعيين وقت نماز نبود، چه اين شعار اسلامي اسرار عالي و معاني باطني عميقي را در بردارد كه بعضي از آنها را يادآور شديم و بعضي ديگر در ادامه مي آيد؛ چنانچه خواهيم گفت كه راز برداشتن «حي علي خير العمل»از اذان، آن گونه كه تعليل كرده اند نيست، و مقصود از «الصلاة خير من النوم»، آن گونه كه توده ي مردم مي فهمند نمي باشد، بلكه در اينجا اسرار و مسائلي نهفته است كه به زودي - به خواست خداي متعال - از آنها پرده برمي داريم.



[ صفحه 182]