انديشه مندي كه به توان و ضعف مردم و ميزان كارآيي آنان در ياري افراد جامعه توجه كند و آن را با قدرت، محبت و كرامت الهي بسنجد، هيچ گاه حاضر نيست عمل خود را به ديگران بفروشد؛ زيرا يا نمي خرند، يا كم مي خرند، و يا با منت مي پذيرند و... هزار قيد و شرط دارند، زيادند و آراء و اهواء مختلف دارند،



[ صفحه 108]



دير راضي مي شوند و پرتوقعند و اگر كم باشد قهر مي كنند و جسارت به خود مي دانند، اما خداي سبحان يكي است و «سريع الرضا»، «كم» را مي پذيرد و «زياد» پاداش مي دهد، بي نياز است و بامحبت، بي منت است و نزديك ترين وجود به انسان، پس چرا به غير او رومي آوريم و از او مي گريزيم؟! او كجا اجري از پاداشهاي ما را كم گذاشته است؟ كجا به ما بي مهري و بي توجهي نموده، كجا ما را از ياد برده است؟ كدامين نعمت را از ما دريغ كرده است؟ سزاوار است كه قرآن از انساني چنين با عنوان «ظلوم و جهول» [1] ياد كند. امام باقر عليه السلام مي فرمايد: انساني كه عمل عبادي خويش را براي ديگران و با نيت غير الهي انجام مي دهد، دچار كم عقلي است؛ زيرا اگر همان كار را براي خدا انجام دهد، سريع تر و نيكوتر به نيت و خواست خود نايل مي شود. [2] .

در روايتي ديگر، انجام عمل براي غير خدا، به «خسران در دنيا و آخرت» و «شقاوت عظيم»، تعبير شده است؛ چرا كه از دنيا، مايه گذاشته و به اجري در آخرت نيز دست نيافته است. [3] .



[ صفحه 109]