به جز نمازهاي واجب روزانه (17 ركعت)، نمازهاي ديگري هم وجود دارد كه انجام آنها مستحب است و بسيار ثواب دارد و چون اين نمازها، اضافه بر نماز واجب است، به آنها نافله و نوافل گفته مي شود (نقل، به معناي زايد و افزون است).

تعداد ركعت هاي نمازهاي مستحب، دو برابر ركعات واجب، يعني 34 ركعت است، بدين شرح:

1- نافله ي نماز صبح، دو ركعت، قبل از نماز صبح.

2- نافله ي نماز ظهر، هشت ركعت، قبل از نماز ظهر.

3- نافله ي نماز عصر، هشت ركعت قبل از نماز عصر.

4- نافله ي نماز مغرب، چهار ركعت، بعد از نماز مغرب.

5- نافله ي نماز عشاء، دو ركعت نشسته، بعد از نماز عشاء.

6- نافله ي شب، يازده ركعت، پيش از اذان صبح، كه هشت ركعت آن «نافله ي شب»، نام دارد، دو ركعتش به نام «شفع»، و يك ركعت ديگرش به نام «وتر»



[ صفحه 204]



است. [1] .

در حديث است كه: نمازهاي نافله، به منزله ي هديه است و در هر صورت پذيرفته مي شود. [2] .

با همه ي تأكيد و تشويقي كه درباره ي انجام نمازهاي مستحبي است، اداي آنها بايد از روي علاقه و عشق باشد و انسان، بر خودش آنها را تحميل نكند. سعي كند كه ابتداء آمادگي روحي و علاقه و كشش قلبي بيابد، آنگاه به انجام آنها بپردازد.

امام رضا عليه السلام فرموده است:

دل ها، گاهي اقبال و آمادگي دارند، و گاهي نه. عبادت را وقتي كه دل ها آماده است انجام دهيد. [3] .

به همين دليل، در نمازهاي مستحب، برخي ارفاق ها و تسهيلاتي وجود دارد كه در نمازهاي واجب نيست. اين آسان گيري، براي جذب بيشتر افراد است. از جمله اينكه:

1- نماز مستحب را، هم مي توان ايستاده خواند، هم نشسته.

2- در نماز مستحب، مي توان فقط سوره ي حمد را خواند و به ركوع رفت.

3- در نماز مستحب، شك ميان ركعت اول و دوم، نماز را باطل نمي كند و نمازگزار مي تواند تصميم بر هر كدام بگذارد.

4- انجام كم و زيادهاي اشتباهي در نماز مستحب، سجده ي سهو ندارد.



[ صفحه 205]



5- براي نمازهاي واجب، بهتر است انسان به مسجد برود ولي درباره ي نوافل، چنين دستوري نيست.

اين ساده گيري ها براي تشويق افراد به اين عبادت هاي سازنده است. حتي اگر نماز مستحب را كسي در وقتش نتوانست بخواند، قضاي آن را مي تواند انجام دهد، كه در اين صورت، طبق حديث، خداوند به فرشتگان مباهات كرده و مي فرمايد: به بنده ام بنگريد! چيزي را كه بر او واجب نكرده ام، قضا مي كند! (و در حديث ديگري افزوده شده كه: شما را شاهد مي گيرم كه او را آمرزيدم) [4] .

در حديثي آمده: نماز نافله، جبران كننده ي نواقصي است كه در نمازهاي واجب است. [5] .

و... همچون صدقه اي است كه انسان مي پردازد. [6] .