از جمله كارهاي تعقيباتي، درود و صلوات فرستادن بر نيكان و زبده هاي كمال بشري، و لعن و نفرين بر مظاهر شرك و پليدي و سردمداران كفر و ستم است.

در آنچه به عنوان دعاهاي تعقيب آمده، هم به موارد متعددي از «صلوات» برمي خوريم، هم به مواردي از لعن و اين، گوشه اي از تولي و تبري در يك مكتب زنده و جهت دار است.

صلوات ها، كه نقل شده به جاي خود، حتي در نمونه هاي فراواني، خود «اللهم صل علي محمد و آل محمد»، به عنوان يكي از تعقيبات نمازها بيان شده است.

اما در مورد لعن:

امام باقر عليه السلام مي فرمايد: «اذا انحرفت عن صلاة مكتوبة فلا تنحرف الا بانصراف لعن بني امية» [1] هر گاه نماز واجب را تمام كردي، جز با لعن بني اميه، از جاي خود حركت نكن.

چرا كه آن دودمان ننگين و تبهكار، نمونه ي طاغوت ها و از بارزترين چهره هاي مخالفت با خط رهبران معصوم و آل پيامبر بودند و مستحق هر



[ صفحه 200]



گونه نفرت و نفرين!

امام صادق عليه السلام در پي هر نماز، به چهار مرد و چهار زن (كه از دشمنان سرسخت مقام امامت بودند) لعن و نفرين مي كرد. [2] .

چه زيباست اسلامي كه در كنار برنامه هاي عبادي و الهي خويش، بيزاري از ستمگران و مفسدان و طاغوت ها را هم جزء برنامه هاي خود، ساخته و نماز و عبادات و حج آن، همراه با برائت و اعلام تنفر از كفار و مشركان و منافقان است. [3] پس تعقيبات نماز، برخوردار از نوعي فرياد لعنت بر دشمنان خدا و مخالفان خط رهبري الهي است.