عنصري كه به عمل يك انسان بها مي دهد، نيت و انگيزه و هدف او است. از همين رو، در آيات قرآن، كلمه ي «في سبيل الله» فراوان به كار رفته (70 بار) و اين هشداري است كه انسان ها مواظب اعمال و نيات خود باشند كه در راه خدا باشد، نه براي غير خدا يا انگيزه هاي نفساني. مانند جاده ي خطرناكي كه تابلوهاي هشدار دهنده ي فراواني در آن نصب مي كنند، بندگي خدا هم راهي است كه لغزشگاه هاي فراواني دارد و اين همه تأكيد، هشدار براي دوري از انحراف هاست. بخصوص در عبادات، كه بدون «قصد قربت» و نيت خدايي، كمترين ارزشي ندارد.

نيت، ركن عبادت است. اگر عملي بدون نيت انجام شود، يا نيت غيرخدايي داشته باشد، باطل است.

نيت، اصل و اساس عمل است.



[ صفحه 116]



مقدس ترين كارها به خاطر نيت بد، فاسد مي شود و ساده ترين كارها، با نيت خوب، ارزشي بسيار پيدا مي كند.

نيت خدايي، عامل جذب الطاف الهي است. هر كه در راه خدا تلاش كند، خداوند هم راه هاي خودش را به او مي نماياند: «و الذين جهدوا فينا لنهدينهم سبلنا» [1] .

نيت، شرط قبولي عمل است.

امام صادق عليه السلام از قول خداي متعال نقل مي كند: «لم اقبل الا ما كان خالصا لي» [2] جز آنچه را خالص براي من باشد، نمي پذيرم.

نيت، كار اندك را بزرگ مي كند.

امام صادق عليه السلام فرمود: «من اراد الله بالقليل من عمله اظهره الله اكثر مما اراد و من اراد الناس بالكثير من عمله ابي الله الا ان يقلله في عين من سمعه» [3] هر كس، كار اندك خود را به خاطر خدا انجام دهد، خداوند آن را بيش از آنچه خواسته، در چشم ديگران جلوه مي دهد. و هر كس از كار بسيار خود، هدف غيرخدايي (براي مردم) داشته باشد و به جاي جلب رضاي خدا به فكر جلب توجه مردم باشد، خداوند كار زياد او را در نظر مردم، كم جلوه مي دهد.

آري عزت و ذلت به دست خداست، و اوست كه دلها را به سوي كسي متحول مي سازد، پس بايد براي او كار كرد، تا خودش كارها را درست كند.

حضرت ابراهيم، به خاطر خدا، همسر و فرزند خود را در بيابان هاي داغ مكه مي گذارد، آنگاه از خداوند مي خواهد كه دل هاي مردم را به سوي آن ها



[ صفحه 117]



متمايل و شيفته گرداند. [4] قرآن هم مي گويد:

«ان الذين ءامنوا و عملوا الصلحت سيجعل لهم الرحمن ودا» [5] .

آنان كه ايمان به خدا آورند و كارهاي شايسته انجام دهند، خداوند برايشان محبوبيت ايجاد مي كند.

و اين يكي از پاداش هاي دنيوي خداوند است. البته محبوبيت خداداد، غير از شهرت هاي زودگذر و كاذب در ميان مردم است. چه بسا افرادي مشهور، پس از مرگشان فراموش مي شوند، و گمناماني همچنان در عمق جان مردم جا و مكان دارند...!

پس محبوبيت را هم بايد از خداوند خواست كه او مقلب القلوب است و دل هاي مردم در دست اوست. اگر كسي براي خدا كار كند، خداوند هم جبران خلوص او را به بهترين وجه انجام مي دهد. [6] .

انسان بايد دربان دل باشد و در حريم و حرم دل، جز خدا را راه ندهد.

امام صادق عليه السلام فرمود: «القلب حرم الله و لاتسكنوا حرم الله غيرالله» [7] .

دل، حرم الهي است، جز خدا را در آن وارد نسازيد.



[ صفحه 118]