حضرت علي (عليه السلام) سيماي نمازگزاران واقعي را در خطبه 222 نهج البلاغه چنين توصيف كرده اند: «چنين برگزيدگاني به مرتبه اي رسيده اند كه گويي دنيا را طي كرده، به آخرت بار يافته اند و فراسوي دنياي فاني را نظاره مي كنند. گويا بر اسرار مخفي برزخيان اطلاع كامل يافته اند و قيامت، وعده هاي خود را بر آنان آشكار ساخته است. از اين رو آنان پرده هاي ضخيم اسرار طبيعت را براي مردم كنار زده اند. حتي گويي آن ها چيزهايي را مي بينند كه ديگران نمي بينند و چيزهايي را مي شنوند كه ديگران از شنيدن آن عاجزند؛ اگر آنان را در فهم خويش مجسم سازي و جايگاه پسنديده و مجالس آشكار آنان را در نظر آوري، خواهي ديد كه نامه هاي اعمال خويش را گشوده و آماده ي حسابرسي كردار خود شده اند و به دقت هركار كوچك يا بزرگي را كه به آن مأمور بوده و به انجام آن كوتاهي كرده اند، يا از آن نهي شده و مرتكب مناهي گرديده اند، حساب مي كنند. كوله بار سنگين گناهانشان را بر پشت گرفته اند، بدانسان كه توان راست كردن كمر را ندارند. از اين رو، گريه راه گلويشان را گرفته است و به سختي با يكديگر سخن مي گويند. در مقابل پروردگار به جهت پشيماني و اعتراف، ناله هاي



[ صفحه 107]



بلند سر مي دهند. اگر آنان را خوب بنگري، خواهي ديد كه نشانه هاي هدايت هستند و چراغ هاي روشنگر تاريكي ها، فرشتگان آن ها را در برگرفته اند و بر روح و قلبشان آرامش نازل مي شود و درهاي آسمان به رويشان گشوده گشته و مكان بزرگي برايشان فراهم آمده است كه خداوند بر آن نظر كرده و سعي و كوشش آنان موجب رضايت خداوند گشته و الطاف و عنايات الهي شامل حالشان شده است. با دعا، از خدا درخواست گذشت مي كنند. آنان گروگان هاي نيازمند بخشش خداوند و اسيران خار عظمت او هستند. اندوه فراوان، قلبشان را مجروح ساخته و گريه هاي طولاني چشم شان را تار كرده است. دست آنان به سوي در رحمت الهي دراز است. آن ها، سائل كسي هستند كه سختي در پيشگاهش بي معني است و هرگز دوستان و اميدواران را محروم نمي سازد. از اين رو به خاطر خود، حساب خويشتن كن، زيرا ديگران حسابرسي غير از تو دارند.



[ صفحه 109]