وجه مشترك انسان با جمادات و نباتات در برخي از غرايز و رشد و نمو جسماني است؛ ولي امتيازي كه مخصوص انسان بوده و فرا راه او است و باعث دستيابي او به كمال مي شود، استعداد رسيدن به كمال در باطن



[ صفحه 69]



انسان هاست؛ به گونه اي كه اگر انسان در جهت تربيت و اصلاح خود سعي و تلاش عاقلانه اي به عمل آورد، به كمال مطلوب دست مي يابد و يكي از راه هاي تربيت و اصلاح كه يقيناً اثري بس عميق در ذات انسان به جا مي گذارد، همان عبوديت و بندگي خالق يكتاست. در پاره اي از آيات، راه رسيدن به حيات متعالي انساني و دوري از گناهان در گرو اطاعت از خداوند و پيامبران وي برشمرده شده است؛

«يا اَيُّهَا الّذينَ امَنُوا اسْتَجيبُوا لِلَّهِ وَلِلرََّسُولِ اِذا دَعاكُمْ لِما يُحْييكُمْ» [1] .

اي كساني كه ايمان آورديد! دعوت خدا و پيامبر را استجابت كنيد؛ آن هنگام كه شما را به سوي چيزي مي خواند كه مايه ي حيات شماست!

انسان براي رسيدن به سعادت واقعي و تزكيه ي روح و رهايي از زندان ضلالت و گمراهي بايد به اطاعت خداوند و عبادت و نماز روي آورده تا به رشد و تعالي درخور و شايسته شأن خود دست يابد؛ وگرنه هيچ فرقي با حيوان نخواهد داشت؛ بلكه پست تر از حيوان نيز خواهد بود.