وضع و شرايط مذهبي كودك


از پايان 9 سالگي بر اساس شرايط رشد، نوعي معرفت به خدا و مذهب در كودكان عادي پديد مي آيد، به گونه اي كه قادر به جذب آگاهيهاي دين مي شوند؛ مثلاً اگر درباره ي نماز با كودك بحث شود مي تواند آن را دريابد و باور كند يا اگر از پاداش و كيفر خداوند براي او سخني بگوئيم، به خاطر وصول به لذات بهشتي و دوري از عذاب هاي احتمالي خداوند حاضر است نماز بخواند. البته او هنوز در آن موقعيت و شرايطي نيست كه عبادت و نيايشي ناشي از عرفان داشته باشد و يا مانند يك فرد بزرگسال ايمان و باوري ريشه دار براي او پديد آيد. اغلب عبادات او از انواع تجارت با خدا و نوعي بده، بستان به حساب مي آيند و او در واقع با نماز و روزه ي خود نوعي معامله گري را مطرح مي سازد.

شور مذهبي مخصوصاً در رابطه با جنبه ي الگويي والدين در كودك پديد مي آيد و اين شور در سنين بلوغ مي تواند با شعور درآميزد و پايه و مايه اي براي تمام عمر باشد و همين شورهاست كه كودكان را سرمست



[ صفحه 26]



شعائر مذهبي و زرق و برق مي سازند و در ايام محرم و عاشورا او را به عزاداري وامي دارند.

وضع عبادت و نماز كودك در اين سن به گذشته اش بستگي دارد و همچنين به اينكه والدين او در گذشته چگونه عمل مي كردند و چه عاداتي را در او پديد مي آوردند. اينكه بخواهيم در اين سن او را به نماز واداريم، كاري نسبتا سخت و دشوار است اگر چه جاي اميدواري بسيار است. تا سنين 12 سالگي مي توان اقداماتي سازنده در اين راه داشت و نتايج خوبي گرفت. او هنوز چون نهالي است كه بدنه اي سخت و غيرقابل انعطاف پيدا نكرده است؛ اما اصولاً اين نكته را به ياد داشته باشيم كه پايه گذاريهاي اوليه، مخصوصاً در 6 سال اول زندگي، نقش اساسي و سرنوشت سازي در زندگي كودك دارند و اين كه تربيت براي نماز در همين سنين بايد پي ريزي شود، البته نه به صورت جدي و بازخواست كردني، بلكه به صورت جذبي و لذت آفرين و توأم با شادي و بازي. اين نكته بايد مورد نظر باشد كه رابطه اي است معكوس بين سن و تربيت پذيري. هر چه سن كودك كمتر باشد، امكان تربيت بيشتر است و اين از آن بابت است كه جنبه ي انفعالي و تلقين پذيري در كودك شديدتر است. به فرموده امام موسي بن جعفر عليه السلام كودك چون شاخ تر است كه به هر گونه اي كه بخواهي مي تواني او را بپيچاني، اين مسئله امروز مورد اتفاق اكثريت قاطع روان شناسان است و آنان هم در سايه ي بررسيها و آزمايشها به همين نتيجه رسيده اند.


بازگشت