بسياري از كارشناسان معتقدند خواندن نماز شب تنها غذاي روح انسان نيست بلكه جسم انسان ها را نيز تقويت مي كند و آن ها را در مبارزه با مشكلات روزمره ياري مي دهد.

چنانچه در روايتي مي خوانيم:

«قيام الليل مصحة للبدن و رضا للرب و تعرض للرحمة و تمسك بأخلاق النبيين؛ [1] سحر خيزي موجب سلامت بدن و خشنودي خدا و در معرض رحمت آمدن و تمسك به اخلاق پيغمبران است.»

و در روايتي ديگر بركت با سحر خيزي همراه دانسته شده و رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد:

«اذا أراد أحدكم الحاجة فليبكر اليها فاني سألت ربي عزوجل أن يبارك لأمتي في بكورها» [2] .

هر گاه يكي از شما كاري داشته باشد، صبح زود به دنبال آن كار رود. زيرا من از خداي خويش خواسته ام به كساني از امت من كه اول وقت به سر كار خويش حاضر شوند، بركت دهد.»

بنيامين فرانكلين مي گويد: زود به بستر برويد و سحر خيز باشيد.



[ صفحه 69]



اين دو كار، انسان را سالم، با ارزش و خردمند مي كند.

دكتر ويليام استوكس مي گويد: پدرم هيچ ميراثي براي من نگذاشت مگر سنت پسنديده ي سحر خيزي را. حتماً مي دانيد كه انرژي كيهاني در لحظات پيش از طلوع آفتاب در اوج قرار مي گيرد و در اين موقع روزي و انرژي كيهاني تقسيم مي شود لذا عاقلانه نيست كه ما به علت خواب بودن از دريافت اين روزي محروم بمانيم.

آية الله نصر الله شاه آبادي، فرزند آية الله ميرزا محمد علي شاه آبادي نقل مي كنند: موضوع ديگري كه مرحوم پدرم به آن عنايت ويژه اي داشتند و آن را در قرب به حق مؤثر مي دانستند، بيداري شب و سحر خيزي بود... ايشان مي فرمودند:

«اگر براي نافله شب بيدار شديد و براي نافله خواندن آمادگي روحي نداريد، بيدار بمانيد. بنشينيد، حتي چاي بخوريد. انسان بر اثر همين بيداري، آمادگي براي عبادت را پيدا مي كند.»

همچنين مي فرمودند: «بيداري سحر، هم براي مزاج مادي مفيد است و هم براي مزاج معنوي.»

در منبرهايشان مكرراً مي فرمودند: «براي دنيايتان هم كه شده، سحرها بيدار شويد. چون بيداري سحر، وسعت رزق، زيبايي چهره و خوش اخلاقي مي آورد.» [3] .

حتي در امر ازدواج نيز وقتي اگر زوجين اهل تهجد و ايمان و راز و



[ صفحه 70]



نياز با خداوند باشند خود و فرزندانشان كمتر در معرض بيماري خواهند بود؛ چرا كه با پايبندي به نماز مي توان به راحتي با آن گروه از بيماري هاي مادر زادي بسيار شايع در نوزادان كه بر اثر فسادهايي مانند اعتياد، الكليسم، بيماريهاي مقاربتي و... بوقوع مي پيوندد، وداع نمود.

اهل تهجد و سحر خيز بودن طبق قانون طبيعت و سنت زيباي الهي عمل كردن است. اگر برخلاف آن عمل كنيم خودمان متضرر خواهيم شد و از مواهب آن بي بهره خواهيم ماند. امام صادق عليه السلام در روايتي فرمودند:

«لا تدع قيام الليل فان المغبون من غبن قيام الليل» [4] .

شب زنده داري را ترك مكن زيرا بازنده ي واقعي كسي است كه شب زنده داري را ترك كند.

در مورد خوابيدن كه يك امر طبيعي است، در روايات آمده است كه در ساعات اوليه شب بخوابيد و بين لطلوعين بيدار باشيد.

متأسفانه بسياري از افراد، بسياري از اين گونه مسائل را صرفاً به عنوان دستور العمل هاي ارشادي و اخلاقي در نظر مي گيرند، در حالي كه اين دستورات صد در صد كاربردي مي باشند. به عنوان نمونه يكي از فوايد عمل به روايت مذكور اين است كه هورموني در بدن به نام هورمون رشد (سوماتوتوروپ) وجود دارد كه بيشترين ميزان ترشح آن حدود دو ساعت بعد از غروب آفتاب مي باشد (زيرا بدن انسان يك



[ صفحه 71]



فيزيولوژي خاصي دارد كه با عالم هماهنگ مي باشد) و در روايات آمده كه همان ساعت بخوابيد.

اينكه خواب كافي در زمان مناسب، باعث بلندي قد مي شود، به اين دليل است كه در اوايل شب، اين هورمون ترشح مي شود و اگر كسي سر شب بخوابد، رشد متناسب و متعادلي پيدا مي كند.

اما يك سري از هورمون هاي استرس زا وجود دارند (البته در جاي خود مفيد مي باشند) كه به آنها «كورتيكواستروئيد» گفته مي شود، مانند هورمون هاي «آدرنالين» و «نور آدرنالين.» بيشترين ميزان ترشح اين هورمون ها دو ساعت قبل از طلوع آفتاب مي باشد؛ يعني دقيقاً هنگام بين الطلوعين (از طلوع فجر تا طلوع آفتاب.)

اين كه خواب بعد از اذان صبح، باعث ناراحتي و كسلي و پريشاني انسان مي شود، ولي بيدار شدن در موقع اذان حالت شادابي مي آورد، به خاطر ترشح اين هورمون هاست. همچنين اگر زماني كه اين هورمون ها حداكثر ترشح خود را دارند، انسان خواب باشد، احتمال سكته زياد است. لذا بيشترين آمار مرگ در خواب، در ساعات بين الطلوعين مي باشد.

حال اگر همين مسئله يعني نخوابيدن بين الطلوعين را يك پزشك به ما توصيه مي كرد، با شوق و اطمينان بيشتري به آن عمل مي كرديم، زيرا به كاربردي بودن آن معتقد بوديم، اما دستورات ديني را به عنوان مسائل صرفاً اخلاقي پنداشته و كمتر به آنها توجه مي كنيم.



[ صفحه 72]



در ادامه به برخي از فوائد جسمي و پزشكي نماز شب و تهجد در ادامه اشاره مي شود.