شب از ديدگاه شرع عبارت است از اول مغرب تا طلوع صبح صادق. بنابراين در ساعت دوازده شب كه عبارت است از نيمه غروب تا طلوع آفتاب بيش از نيم ساعت از نيمه شب شرعي گذشته است.

وقت نماز شب از اول نيمه شب تا طلوع صبح صادق است.

بهتر آن است كه نماز شب به هنگام سحر خوانده شود و هنگام سحر عبارت است از يك سوم آخر شب و هر قدر به صبح نزديكتر باشد فضيلت بيشتري خواهد داشت.

شخص مسافر و كساني كه براي خواندن نماز شب بعد از نيمه شب عذري دارند مانند پيرمردان و يا كسي كه از سرد شدن هوا مي ترسد و يا از جنب شدن در خواب مي ترسد، جواني كه مي ترسد خواب بماند و نماز شب از او فوت شود و مانند اينها مي توانند نماز شب را قبل از نيمه شب بخوانند. [1] .

امام صادق عليه السلام در روايتي فرمود:

اگر بيم داري كه پايان شب برنخيزي يا سرما و مشكل ديگري مانع نماز شبت خواهد شد، نماز شب و «وتر» را در اول شب بخوان. [2] .

جالب است بدانيد كه در روايات آمده اگر نماز شب از كسي فوت



[ صفحه 36]



شد مي تواند قضاي آن را در روز به جا بياورد.

«مفضل» مي گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم: فدايت شوم؛ من گاهي به خواندن نماز شب موفق نمي شوم، آيا اجازه مي فرمائيد پس از خواندن نماز صبح پيش از آنكه آفتاب طلوع كند قضاي نماز شب را بخوانم؟ فرمود:

«آري؛ اما اهل خانه ات را از اين كار با خبر مكن زيرا آنان هم از تو ياد مي گيرند و اين كار را سنت قرار مي دهند. [3] .

عارف كامل مرحوم ملكي رحمه الله مي نويسد: «گاهي از بعضي متهجدين، نماز شب فوت مي شود، ولي اين خود لطفي از سوي خداوند است؛ براي اين كه آن شخص، از تأسف خوردن براي فوت نماز شب و موفق نشدن به اين امر مهم، اجر بيشتري ببرد و نيز از عجب محفوظ و مصون بماند؛ ولي طبق آنچه از احاديث استفاده مي شود اين امر بسيار نادر است و بيش از يكي دو شب نمي شود.» [4] .