نمازگزار پس از قرائت، [1] به ركوع مي رود؛ يعني در برابر خدا - موجودي كه ماوراي نقطه ي اوج انديشه ي انسان در آفاق خصلتهاي نيك و عظمت آفرين است - از سر تعظيم خم مي شود.

ركوع، نمايشگر و نمودار خضوع انسان است در برابر قدرتي كه آن را فراتر از خود مي داند؛ و مسلمان چون خدا را برترين قدرتها مي داند، در برابر او ركوع مي كند. و چون هيچ موجودي جز خدا را برتر و فراتر از انسانيت خود نمي داند در برابر هيچ كس و هيچ چيز ديگر سر خم نمي كند. در همان حال كه تن خود را در برابر خدا به حالتي خاضعانه در آورده است. زبان را نيز به حمد و ستايش و بيان عظمت او مي گشايد.

سبحان ربي العظيم و بحمده؛ [2] پاك و پيراسته است خداوندگار بزرگ من و من او را ستايش مي كنم.



[ صفحه 40]



اين حركت كه با گفتاري هماهنگ انجام مي گيرد، به نمازگزار و هم به ديگران كه اين حالت را از او مي بينند، بندگي او را در برابر خدا باز مي نمايد و چون بنده ي خدا، بنده ي غير خدا نيست، آشكارا سرافرازي و آزادي او را از بردگي غير خدا اعلام مي كند.



[ صفحه 41]