نكته ي مهمي كه نبايد آن را فراموش كرد برنامه ريزي براي نماز است. اگر مي خواهيم نماز صبح را در اول وقت بخوانيم، بايد شب زودتر به بستر رويم. بسياري از ما دوست داريم توفيق نماز شب هم داشته باشيم، اما براي آن برنامه ريزي نمي كنيم؛ اگر با شخصيت بزرگي قرار ملاقات داشته



[ صفحه 132]



باشيم، از قبل براي آن مهيا مي شويم و تدارك مي بينيم و تمام جوانب و لوازم كار را مي سنجيم تا ديدار در وقت مقرر و به خوبي صورت پذيرد. مثلاً اگر با مقام معظم رهبري (ادام الله ظله الشريف) ملاقاتي داشته باشيم، چند ساعت زودتر خود را آماده مي كنيم. اگر دير برويم، سبك است و به اين معنا است كه ما علاقه اي نداريم. نوعي توهين تلقي مي شود. پس كسي كه رو به خدا مي رود، نبايد آن را بي ارزش بداند. نماز، كار مهمي است و بايد براي آن برنامه ريزي داشت. معمولاً براي كارهاي اخلاقي برنامه اي نداريم و مي گوييم: «مهم نيست، اگر خدا بخواهد، خودش درست مي شود.» در حالي كه اين گونه نيست و تا انسان، خود براي آن تلاش نكند، نتيجه اي نمي بيند:

ليس للانسان الا ما سعي؛ [1] براي انسان جز حاصل تلاش او نيست.

هم چنين فرموده است:

و الذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا؛ [2] و كساني كه در راه ما كوشيده اند، به يقين راه هاي خود را بر آنان مي نماييم.

از ديگر برنامه هاي عبادي، كم خوري است. امروزه علوم پزشكي نيز ثابت كرده اند كه پرخوري علاوه بر آثار منفي جسماني، باعث خستگي و بي حالي نيز مي گردد و ناگفته پيداست كه نشاط عبادت را از آدمي دريغ مي دارد. از همين رو در تعاليم اسلام توصيه به كم خوري گرديده است كه مي توان به عنوان كليدهاي سلامتي، از اين روايات بهره برد. در روايت پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم آمده است: «تا اشتها نداري نخور و وقتي مي خوري قبل از سيري، دست بكش». [3] هم چنين توصيه شده است: «پرخوري نكنيد، زيرا هر كه زياد بخورد، زياد بخوابد و هر كه زياد بخوابد، كمتر نماز



[ صفحه 133]



مي خواند و هر كه كمتر نماز بخواند، از غافلان است». [4] .

دوري از خدا، سنگ دلي و شهوت انگيزي، از بين رفتن تيزهوشي، ديدن خواب هاي پريشان و بيماري معده، از جمله آثار پرخوري شمرده شده است. [5] .