راهكارهايي كه براي ايجاد حضور قلب ارائه مي گردد، برگرفته از آيات و روايات است. در اين موضوع دو نوع راهكار عملي كوتاه مدت و بلند مدت ارائه گرديده است. روش كوتاه مدت مربوط به پيش از نماز و هنگام نماز است؛ يعني ايجاد و تحصيل آن، در مدت زمان كوتاهي ميسر است و زمان بر نيست. مانند دقت در وضو گرفتن و انتخاب مكان مناسب براي نماز كه در ايجاد حضور قلب مفيد است. اما درمان بلند مدت، مربوط به مسائلي است كه اكتساب آنها در چند لحظه ميسر نيست؛ ذكر و ورد خاصي نيست كه بتوان اثر آن را همان لحظه ديد، بلكه تحصيل حضور قلب واقعي، تلاش شبانه روزي مي طلبد و محصول شناخت و معرفت حقيقي خداوند است كه در پايان اين فصل به آن پرداخته شده است.

در راهكارهاي كوتاه مدت، غير از مورد نخست كه به عنوان بهترين راهكار بيان گرديده است، راهكارهاي بعدي، بر اساس ترتيب ظاهري است و از نظر عملي، وابسته به حالات فرد است كه در چه مرتبه اي از حضور قلب است و به كدام مرحله درمان نيازمند است.



[ صفحه 113]