«اخلاص» از شرايط مهم كمال نماز است و در مقابل آن، «ريا» قرار دارد، كه موجب بطلان نماز است. ريا يعني عملي كه انجام مي دهم، هم خدا را قصد مي كنم و هم ديگران را در نظر دارم. از همين رو بحث «نيت» نيز خود به خود مطرح است كه البته هم ريا و هم نيت و اخلاص، هر دو مراتب مختلفي دارند، اما آن چه مربوط به بحث ماست، حداقل مرتبه ي اخلاص و رياست.

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «ارزش اعمال به قصد و نيت آنهاست.» [1] يعني علاوه بر آن كه مي توان هر عملي را به نيت الهي آراسته كرد، بايد در عبادات نيز توجه كنيم كه بر چه اساس، اين عمل عبادي را انجام مي دهيم.

در آموزه هاي ديني «هر ريايي شرك است؛ هر كس عمل كند براي مردم، پاداش آن بر مردم است و هر كس عمل كند براي خدا، پاداش وي بر خداست.» [2] بنابراين هر فرد با مراجعه به خود قبل از نماز، مي تواند به خوبي دريابد كه آيا اين كار براي مردم است يا خدا و يا براي خود؟! كمتر



[ صفحه 94]



شده كه فرد نداند ريا مي كند يا نه. البته ممكن است ريا را نشناسد و متوجه نباشد كه كار او، ريا است، اما اگر بداند كه «عملش را در نزد مردم با نشاط انجام مي دهد يا در تنهايي با كسالت انجام مي دهد و يا دوست دارد در تمام كارهايش مردم از او تعريف كنند» [3] ، ريا را شناخته است.